दारिद्र्य म्हणजे काय?

बरोबर उत्तर अन्न, कपडे आणि निवारा यासारख्या मूलभूत गरजा पूर्ण करण्यास असमर्थता आहे.

Key Points 

• दारिद्र्य ही अशी अवस्था आहे ज्यामध्ये एखाद्या व्यक्ती किंवा समुदायाकडे अन्न, कपडे आणि निवारा यासारख्या मूलभूत गरजा पूर्ण करण्यासाठी पुरेशी आर्थिक साधनसंपत्ती नसणे.
• ही स्थिती कुपोषण, वाईट आरोग्य आणि शिक्षण आणि इतर आवश्यक सेवांसाठी मर्यादित प्रवेश याकडे नेऊ शकते.
• दारिद्र्य हे सहसा दारिद्र्य रेषेचा वापर करून मोजले जाते, ही एक अशी उत्पन्न पातळी आहे ज्याच्या खाली एखाद्या व्यक्तीला गरीब मानले जाते.
• हे जगातील लाखो लोकांना प्रभावित करते, सर्वाधिक प्रमाण विकसनशील देशांमध्ये आहे.

Additional Information 

• निरपेक्ष दारिद्र्य
  • याचा संदर्भ अशा स्थितीकडे आहे जिथे कुटुंबाचे उत्पन्न मूलभूत जीवनमान (अन्न, निवारा, घर) राखण्यासाठी आवश्यक पातळीपेक्षा कमी आहे.
  • हे सामान्यतः कालावधीच्या आधारे मूलभूत गरजा पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या उत्पन्नाच्या प्रमाणाशी संबंधित मोजले जाते.
• सापेक्ष दारिद्र्य
  • या प्रकारचे दारिद्र्य समाजातील इतर लोकांच्या आर्थिक स्थितीच्या संबंधात व्याख्यायित केले जाते.
  • याचा अर्थ असा की जर लोक दिलेल्या सामाजिक संदर्भात प्रचलित राहणीमानाच्या खाली गेले तर ते गरीब आहेत.
• दारिद्र्य निर्मूलन कार्यक्रम
  • दारिद्र्य कमी करण्यासाठी विविध शासकीय उपक्रम आहेत, जसे की महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना (MGNREGA), प्रधानमंत्री आवास योजना आणि इतर.
  • हे कार्यक्रम रोजगार प्रदान करणे, पायाभूत सुविधा सुधारणे आणि मूलभूत गरजा पूर्ण करण्यावर लक्ष केंद्रित करतात.
• दारिद्र्याची कारणे
  • दारिद्र्य शिक्षणाचा अभाव, बेरोजगारी, आर्थिक अस्थिरता आणि सामाजिक असमानता यासारख्या अनेक घटकांमुळे होऊ शकते.
  • नैसर्गिक आपत्ती, युद्ध आणि राजकीय अस्थिरता देखील दारिद्र्याची पातळी वाढवू शकतात.