कक्षायां मुद्रितसमृद्धपरिवेशविषये अधोलिखितेषु किं असमीचीनम् ?

This question was previously asked in
CTET Paper 1 - 31st Dec 2021 (English-Hindi-Sanskrit)
View all CTET Papers >
  1. सार्थकं प्रमोदपूर्णरीत्या भाषाशिक्षणाय बालकान् साहाय्यं करोति।
  2. मुद्रितसामग्रेः बहुविधरुपैः विद्यार्थिनां परिचयः भवति।
  3. पाठकौशलविकासार्थं साहायं करोति।
  4. स्वच्छन्दक्रीडारुपेण मृदाकृतिनिर्मातुम् छात्रान् प्रोत्साहनं करोति।

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : स्वच्छन्दक्रीडारुपेण मृदाकृतिनिर्मातुम् छात्रान् प्रोत्साहनं करोति।
Free
CTET CT 1: TET CDP (Development)
74.3 K Users
10 Questions 10 Marks 8 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

प्रश्न का अनुवाद- कक्षा में मुद्रित समृद्ध परिवेश विषय में निम्नलिखित में से कौनसा कथन असत्य है?

मुद्रित समृद्ध परिवेश-
‘परिवेशीमुद्रित’ शब्द, इसके अर्थ और छात्रों के शिक्षण में इसकी सहायता किस प्रकार ली जा सकती है, इस विचार के साथ शुरुआत करें।
परिवेशी प्रिंट अक्सर वह पहला लेखन होता है, जिसे छात्र आनंद व उत्साह के साथ पढ़ते हैं। 
छात्रों के लिए साक्षरता का पहला चरण वह होता है, जब वे इस बात से अवगत होने लगते हैं कि उनके चारों-ओर दिखाई देने वाले प्रिंट में कोई अर्थ भी छिपा है। 
घर पर और समुदाय में ‘परिवेशी प्रिंट’ ही अक्सर वह पहला लेखन होता है, जिसे पढ़ना छात्र सीखते हैं। यह ऐसा लेखन है, जो दैनिक जीवन का एक अंग है – हमारे आस-पास विभिन्न संकेतों, टिकटों, अख़बारों, पैकेटों और पोस्टरों पर दिखने वाला लेखन।
छात्र जब स्कूल में आते हैं, तो उन्हें परिवेशी प्रिंट के नए स्वरूप देखने को मिलते हैं: चार्ट, सूचियाँ, अनुसूची, लेबल और सभी तरह की पठन सामग्री। 

विकल्पोंं के अनुवाद एवं स्पष्टीकरण-

  1. सार्थकं प्रमोदपूर्णरीत्या भाषाशिक्षणाय बालकान् साहाय्यं करोति।- सार्थक भाषा शिक्षण के लिये उल्लास के साथ बालकोंं को सहाय करना
  2. मुद्रितसामग्रेः बहुविधरुपैः विद्यार्थिनां परिचयः भवति।- मुद्रित सामग्री का बहुविध रूप से विद्यार्थियोंं को परिचय होता है।
  3. पाठकौशलविकासार्थं साहायं करोति।- पाठ कौशल विकास के लिये सहाय करता है।
  4. स्वच्छन्दक्रीडारुपेण मृदाकृतिनिर्मातुम् छात्रान् प्रोत्साहनं करोति।- स्वच्छंद क्रीडा से मृदाकृति निर्माण करने के लिये छात्रोंं को प्रत्साहित करता है।

Important Points

  • प्रस्तुत विकल्पोंं में से स्वच्छन्दक्रीडारुपेण मृदाकृतिनिर्मातुम् छात्रान् प्रोत्साहनं करोति। यह विकल्प असत्य है अथवा मुद्रित समृद्ध परिवेश के लिये अनुकूल नही है।
  • क्योंंकि मुद्रित समृद्ध परिवेश में कुछ निर्माण नही किया जाता केवल आजुबाजू जो वस्तूएँँ अथवा मुद्रित परिवेश है उसमे छिपे अर्थ को जानना, इसप्रकार की पठन सामग्री  से विद्यार्थियोंं को भाषा शिक्षण का ज्ञान होता है व पठन कौशल के लिये यह परिवेश अत्यंत महत्वपूर्ण है। 

 

इस विस्तृत स्पष्टीकरण के द्वारा यह निष्कर्ष निकाला जा सकता है की, स्वच्छन्दक्रीडारुपेण मृदाकृतिनिर्मातुम् छात्रान् प्रोत्साहनं करोति। यह पर्याय अनुचित है।

Latest CTET Updates

Last updated on Apr 30, 2025

-> The CTET 2025 Notification (July) is expected to be released anytime soon.

-> The CTET Exam Date 2025 will also be released along with the notification.

-> CTET Registration Link will be available on ctet.nic.in.

-> CTET is a national-level exam conducted by the CBSE to determine the eligibility of prospective teachers.  

-> Candidates can appear for CTET Paper I for teaching posts of classes 1-5, while they can appear for CTET Paper 2 for teaching posts of classes 6-8.

-> Prepare for the exam with CTET Previous Year Papers and CTET Test Series for Papers I &II.

More कक्षा-कक्ष की परिचर्चा Questions

Get Free Access Now
Hot Links: teen patti rummy 51 bonus teen patti real money app all teen patti master teen patti winner teen patti online game