Question
Download Solution PDFरदरफोर्डच्या अणूच्या अणु मॉडेलबाबत खालीलपैकी कोणते विधान योग्य नाही?
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर अणूच्या आकाराच्या तुलनेत न्यूक्लियसचा आकार खूप मोठा आहे हे आहे.
Key Points
रदरफोर्डचे अणूचे मॉडेल
- अर्नेस्ट रदरफोर्डला अणूमध्ये इलेक्ट्रॉन कसे व्यवस्थित केले जातात, हे जाणून घेण्यात रस होता.
- रदरफोर्डने यासाठी एक प्रयोग तयार केला. या प्रयोगात, जलद गतीने चालणारे अल्फा (α)-कण सोन्याच्या पातळ पन्नीवर पडले.
- त्याने सोन्याची पन्नी निवडली, कारण त्याला शक्य तितका पातळ थर हवा होता. या सोन्याची पन्नीची जाडी सुमारे 1000 अणू होती.
- α-कण हे दुप्पट चार्ज केलेले हेलियम आयन असतात. त्यांचे वस्तुमान 4 u असल्याने, वेगवान α-कणांमध्ये मोठ्या प्रमाणात ऊर्जा असते.
- सोन्याच्या अणूंमधील उप-अणू कणांद्वारे α-कण विचलित होतील अशी अपेक्षा होती. प्रोटॉनपेक्षा α-कण जास्त जड असल्याने, त्याला मोठे विक्षेपण दिसण्याची अपेक्षा नव्हती.
- परंतु, α-कण विखुरण्याच्या प्रयोगाने पूर्णपणे अनपेक्षित परिणाम दिले.
- निरीक्षणे
- जलद गतीने जाणारे बहुतेक α-कण थेट सोन्याच्या पन्नीमधून जातात.
- α-कणांपैकी काही पन्नीने लहान कोनांनी विक्षेपित केले होते.
- आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे प्रत्येक 12000 कणांपैकी एक रीबाउंड होताना दिसला.
- रदरफोर्डने α-कण विखुरण्याच्या प्रयोगातून निष्कर्ष काढला की-
- अणूच्या आतील बहुतेक जागा रिकामी आहे कारण बहुतेक α-कण विचलित न होता सोन्याच्या फॉइलमधून जातात.
- फार कमी कण त्यांच्या मार्गावरून विचलित झाले होते, जे दर्शविते की, अणूचा सकारात्मक चार्ज खूप कमी जागा व्यापतो.
- α-कणांचा एक अतिशय लहान अंश 180 अंशांनी विचलित झाला होता, जे दर्शविते की सोन्याच्या अणूचा सर्व धनप्रभार आणि वस्तुमान अणूमध्ये अगदी लहान आकारमानात केंद्रित होतो.
- डेटावरून, त्याने हे देखील काढले की न्यूक्लियसची त्रिज्या अणूच्या त्रिज्यापेक्षा सुमारे 105 पट कमी आहे.
- त्याच्या प्रयोगाच्या आधारे, रदरफोर्डने अणूचे आण्विक मॉडेल पुढे ठेवले, ज्यामध्ये खालील वैशिष्ट्ये होती:
- न्यूक्लियस नावाच्या अणूमध्ये सकारात्मक चार्ज केलेले केंद्र असते. अणूचे जवळजवळ सर्व वस्तुमान न्यूक्लियसमध्ये असते.
- इलेक्ट्रॉन न्यूक्लियस केंद्रकाभोवती वर्तुळाकार मार्गाने फिरतात.
- अणूच्या आकाराच्या तुलनेत न्यूक्लियसचा आकार खूपच लहान असतो. म्हणून रदरफोर्डच्या अणूच्या आण्विक मॉडेलबाबत पहिला पर्याय योग्य नाही.
- कमतरता
- वर्तुळाकार कक्षेत इलेक्ट्रॉनची क्रांती स्थिर असणे अपेक्षित नाही. वर्तुळाकार कक्षेतील कोणताही कण प्रवेग करेल. प्रवेग दरम्यान, चार्ज केलेले कण ऊर्जा विकिरण करतील.
- अशाप्रकारे, फिरणारा इलेक्ट्रॉन ऊर्जा गमावेल आणि शेवटी न्यूक्लियसमध्ये पडेल. असे असल्यास, अणू अत्यंत अस्थिर असावा, आणि म्हणून पदार्थ स्थिर स्वरूपात अस्तित्वात नसता.
Last updated on Jun 26, 2025
-> The Staff selection commission has released the SSC CHSL Notification 2025 on its official website on 23rd June 2025.
-> The SSC CHSL Apply Online 2025 has been started and candidates can apply online on or before 18th July.
-> The SSC has released the SSC CHSL exam calendar for various exams including CHSL 2025 Recruitment. As per the calendar, SSC CHSL Application process will be active from 23rd June 2025 to 18th July 2025.
-> The SSC CHSL is conducted to recruit candidates for various posts such as Postal Assistant, Lower Divisional Clerks, Court Clerk, Sorting Assistants, Data Entry Operators, etc. under the Central Government.
-> The SSC CHSL Selection Process consists of a Computer Based Exam (Tier I & Tier II).
-> To enhance your preparation for the exam, practice important questions from SSC CHSL Previous Year Papers. Also, attempt SSC CHSL Mock Test.
-> The UGC NET Exam Analysis 2025 for the exam conducted on June 25 is out.