कोणत्या आम्लातील सोडियम किंवा पोटॅशियम क्षारांना साबण म्हणून परिभाषित केले जाते?

बरोबर उत्तर कार्बोक्सिलिक आम्ल आहे.

Key Points 

• साबणांना फॅटी आम्लांचे सोडियम किंवा पोटॅशियम क्षार म्हणून परिभाषित केले जाते, जे कार्बोक्सिलिक आम्लांचे उपवर्ग आहेत.
• कार्बोक्सिलिक आम्लांचे सामान्य सूत्र R-COOH आहे, जिथे R हा हायड्रोकार्बन साखळी आहे.
• साबण बनवण्याच्या प्रक्रियेत, ज्याला साबणीकरण म्हणतात, त्यामध्ये ट्रायग्लिसराइड्स सोडियम हायड्रॉक्साइड (NaOH) किंवा पोटॅशियम हायड्रॉक्साइड (KOH) सोबत अभिक्रिया करून ग्लिसरॉल आणि फॅटी आम्लांचे सोडियम किंवा पोटॅशियम क्षार तयार करतात.
• साबणाच्या रेणूचे कार्बोक्सिलेट टोक हायड्रोफिलिक (पाणी आकर्षित करणारा) असते, तर लांब हायड्रोकार्बन साखळी हायड्रोफोबिक (पाणी निराकरण करणारी) असते, जी पाण्यात तेल आणि तूप मिसळण्यास मदत करते, ज्यामुळे ते धुतले जाऊ शकतात.
• साबण बनवण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या फॅटी आम्लांची सामान्य उदाहरणे म्हणजे स्टीयरिक आम्ल, पॅल्मिटिक आम्ल आणि ओलिक आम्ल.

Additional Information 

• सल्फ्युरिक आम्ल
  • सल्फ्युरिक आम्ल (H₂SO₄) हे एक मजबूत खनिज आम्ल आहे जे विविध औद्योगिक प्रक्रियांमध्ये वापरले जाते जसे की खतांचे उत्पादन, पेट्रोलियम परिष्करण आणि रासायनिक संश्लेषण.
  • साबण बनवताना त्याचा वापर केला जात नाही कारण तो तीव्र आम्लयुक्त असतो आणि फॅटी आम्लांसह क्षार तयार करण्यास असमर्थ असतो.
• नायट्रिक आम्ल
  • नायट्रिक आम्ल (HNO₃) हे आणखी एक मजबूत खनिज आम्ल आहे जे मुख्यतः खते, स्फोटके आणि धातू प्रक्रिया यांच्या उत्पादनात वापरले जाते.
  • ते साबण तयार करण्यासाठी फॅटी आम्लांसोबत अभिक्रिया करत नाही.
• हायड्रोक्लोरिक आम्ल
  • हायड्रोक्लोरिक आम्ल (HCl) हे एक मजबूत आम्ल आहे जे धातू स्वच्छता, अन्न प्रक्रिया आणि क्लोराइडचे उत्पादन यामध्ये वापरले जाते.
  • ते साबण बनवण्याच्या प्रक्रियेत सहभाग घेत नाही.