Question
Download Solution PDFजर राज्य सरकारने पंचायत राज संस्था त्यांचा पाच वर्षांचा कार्यकाळ संपण्यापूर्वी विसर्जित केल्या, तर नवीन निवडणुका साधारणपणे _____ च्या आत झाल्याच पाहिजेत.
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFसहा महिने हे योग्य उत्तर आहे.
Key Points:
- पंचायत विसर्जित झाल्यास, ती विसर्जित झाल्यापासून सहा महिन्यांच्या आत निवडणुका घ्याव्या लागतात.
- भारतातील पंचायत राज हा शब्द ग्रामीण स्थानिक स्वराज्य प्रशासन सूचित करतो.
- 1957 मध्ये भारत सरकारने स्थापन केलेल्या बलवंत राय मेहता समितीच्या सल्ल्यानंतर याची स्थापना करण्यात आली होती.
- या समितीमध्ये ग्रामपंचायत, पंचायत समिती आणि जिल्हा परिषद असे त्रिस्तरीय पंचायत प्रशासन आहे.
या योजनेचा परिणाम म्हणून राजस्थानमध्ये 1959 मध्ये पहिली पंचायत व्यवस्था सुरू झाली. - या यंत्रणेत लोकसहभागाचा अभाव दिसून आला.
- या अपयशावर मात करण्यासाठी अशोक मेहता समिती नावाची नवीन समिती 1977 मध्ये द्विस्तरीय प्रशासन योजना देते.
- जिल्हा परिषद आणि पंचायत मंडळ अशी द्विस्तरीय योजना होती.
- या पंचायत राजला 1992 मध्ये मोठ्या घटनादुरुस्तीचा सामना करावा लागला ज्याने त्रिस्तरीय व्यवस्था पुन्हा प्रचलित केली.
- या दुरुस्तीमुळे राज्यघटनेत पंचायत नावाचा भाग IX हा एक नवीन भाग जोडला गेला.
- ही दुरुस्ती 20 लाखांपेक्षा कमी लोकसंख्या असलेली राज्ये वगळता गाव, मध्यवर्ती मंडळ आणि जिल्हा स्तरावरील पंचायतींची त्रिस्तरीय प्रणाली जोडते (अनुच्छेद 243B).
- अनुच्छेद 243 ते 243 (O) अंतर्गत पंचायतची स्थापना केली जाते.
Additional Information:पंचायत राजचा कालावधी
- या अधिनियमात पंचायतीच्या सर्व स्तरांवर पाच वर्षांच्या पदावधीची तरतूद आहे.
- तथापि, पंचायत तिचा कार्यकाळ पूर्ण होण्यापूर्वी विसर्जित केली जाऊ शकते.
- परंतु नवीन पंचायत स्थापन करण्यासाठी नवीन निवडणुका पाच वर्षांचा कालावधी संपण्यापूर्वी घेतल्या गेल्या पाहिजेत.
- विसर्जनाच्या बाबतीत, विसर्जनाच्या तारखेपासून सहा महिन्यांच्या आत निवडणूक घेणे आवश्यक आहे.
Last updated on Jul 16, 2025
-> This year, the Staff Selection Commission (SSC) has announced approximately 14,582 vacancies for various Group B and C posts across government departments.
-> The SSC CGL Tier 1 exam is scheduled to take place from 13th to 30th August 2025.
-> Aspirants should visit ssc.gov.in 2025 regularly for updates and ensure timely submission of the CGL exam form.
-> Candidates can refer to the CGL syllabus for a better understanding of the exam structure and pattern.
-> The CGL Eligibility is a bachelor’s degree in any discipline.
-> Candidates selected through the SSC CGL exam will receive an attractive salary. Learn more about the SSC CGL Salary Structure.
-> Attempt SSC CGL Free English Mock Test and SSC CGL Current Affairs Mock Test.
-> The Bihar Sakshamta Pariksha Admit Card 2025 for 3rd phase is out on its official website.