शिक्षकेण पृष्टेषु अधोलिखितप्रश्नेषु कः प्रश्न∶ कक्षाया∶ बहुभाषिकवादस्य प्रोत्साहन कुर्यात्‌?

This question was previously asked in
CTET January 2021 Paper 1 (L - I/II: Hindi/English/Sanskrit/Bengali/Marathi) (Hinglish Solution)
View all CTET Papers >
  1. किं भवान्‌ अक्षराणि लिखितवान्‌ ?
  2. वायुफुल्लितं (balloons) कियदूर्ध्‍वं डयितुंं शक्‍नुवन्ति।
  3. स्‍वभाषया शाकानां नामानि लिखत।
  4. किं भवत∶ पालितपशु∶ अस्ति।

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : स्‍वभाषया शाकानां नामानि लिखत।
Free
CTET CT 1: TET CDP (Development)
74.3 K Users
10 Questions 10 Marks 8 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

प्रश्न अनुवाद - शिक्षकद्वारा निम्नलिखित प्रश्नों में से कौनसा प्रश्न कक्षा के बहुभाषिकवाद को प्रोत्साहन देगा?

बहुभाषिकवाद - भाषा के विविधता को 'बहुभाषिकवाद' कहते है। ऐसा हो सकता है कि, कक्षा में कुछ विद्यार्थीयों को कोई अलग भाषा का ज्ञान हो। अतः अलग भाषिक पृष्ठभूमि से होने के कारण विद्यार्थीयों के उच्चारण और उनके बात करने की शैली में विभिन्नता होती है। ऐसे भिन्न भाषिक पृष्ठभूमि के विद्यार्थीयों को साथ लेकर उन्हें कक्षा के रचनात्मक कार्यनीति का भाग बनाना भाषाशिक्षक का महत्त्वपूर्ण कार्य है।

  • बहुभाषिकवाद को प्रोत्साहन देने से हर विद्यार्थी स्वयं को स्वीकार्य और संरक्षित महसूस करेगा।
  • बहुभाषिकवाद से सामाजिक सहिष्णुता, विस्तृत चिंतन तथा बौद्धिक उपलब्धियाँ इत्यादि का विकास होता है।
  • भिन्न भाषिक पृष्ठभूमि से होने के कारण यदि विद्यार्थीयों के उच्चारण में भिन्नता आती है तो उसके आधार पर किसी विद्यार्थी को पीछे नही छोड सकते। अतः यदि कक्षा में बहुभाषिकवाद को प्रोत्साहन दिया जाये तो विद्यालय छोडनेवाले विद्यार्थीयों की संख्या में कमी, अकादमिक उपलब्धि में सुधार तथा विद्यार्थीयों के आत्मसम्मान में वृद्धि जैसे कई फायदे देखने मिल सकते हैं।
  • विभिन्न भाषाओं का प्रयोग होने के कारण सांस्कृतिक आदान​-प्रदान भी होता है।
  • कक्षा में यदि विद्यार्थीयों के मातृभाषा का प्रयोग होता है तो वह अपने विचार सहजता से रखते हैं। इससे भाषा अधिगम प्रक्रिया भी अच्छे तरीके से चलती रहती है।

Important Points

यदि विद्यार्थी स्वभाषा में सब्जियों के नाम लिखेंगे तो तो वह योग्य संदर्भ में अपने ज्ञान को बडे ही सहजता से रख पायेंगे। यदि कोई भिन्न भाषा होती तो कदाचित उन्हें विविध सब्जियों के नाम पता नही होते और कक्षा में उनका सक्रिय सहभाग नही हो पाता। किन्तु स्वभाषा में सब्जियों के  लेखन करने की अनुमति के कारण कक्षा के सभी विद्यार्थीयों का समान सहभाग होगा और उपरोक्त बताये हुये बातों को ध्यान में रखते हुये बहुभाषिकवाद को भी प्रोत्साहन मिलेगा।

Latest CTET Updates

Last updated on Apr 30, 2025

-> The CTET 2025 Notification (July) is expected to be released anytime soon.

-> The CTET Exam Date 2025 will also be released along with the notification.

-> CTET Registration Link will be available on ctet.nic.in.

-> CTET is a national-level exam conducted by the CBSE to determine the eligibility of prospective teachers.  

-> Candidates can appear for CTET Paper I for teaching posts of classes 1-5, while they can appear for CTET Paper 2 for teaching posts of classes 6-8.

-> Prepare for the exam with CTET Previous Year Papers and CTET Test Series for Papers I &II.

More बहुभाषिकता Questions

Get Free Access Now
Hot Links: teen patti win teen patti real cash teen patti fun teen patti casino download teen patti master apk