चुंबकीय तीव्रता
The international system of units MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for The international system of units - मोफत PDF डाउनलोड करा
Last updated on May 31, 2025
Latest The international system of units MCQ Objective Questions
The international system of units Question 1:
खालीलपैकी वेगाचे SI एकक कोणते आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 1 Detailed Solution
योग्य उत्तर m/s आहे.
Key Points
- वेग:एखाद्या वस्तूच्या विस्थापनाच्या बदलाच्या दराला त्या वस्तूचा वेग म्हणतात.
\(\Rightarrow Velocity=\frac{Displacment (x)}{Time (t)}\)
- वेग ही एक सदिश राशी आहे ज्यामध्ये परिमाण आणि दिशा दोन्ही असतात.
स्पष्टीकरण:
- वेगाचे एकक m/s आहे आणि वेगाचे आयाम [M0LT-1] आहेत.
The international system of units Question 2:
भौतिकशास्त्रामध्ये न्युटन हे __________ चे एकक आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 2 Detailed Solution
योग्य उत्तर बल आहे.
Key Points
सक्ती
- शक्ती म्हणजे एखाद्या वस्तूच्या दुसऱ्या ऑब्जेक्टशी परस्परसंवादाच्या परिणामी त्याच्यावर क्रिया करणे किंवा खेचणे.
- लागू बल
- गुरुत्वाकर्षण बल
- सामान्य शक्ती
- घर्षण शक्ती
- हवाई प्रतिकार शक्ती
- टेन्शन फोर्स
- स्प्रिंग फोर्स
- SI शक्तीचे एकक न्यूटन आहे
- CGS शक्तीचे एकक डायन आहे
- फोर्स पाउंड्सचे FPS एकक
- MKS बल किलोग्राम बलाचे एकक
The international system of units Question 3:
फॅराड हे कशाचे एकक आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 3 Detailed Solution
संकल्पना:
विद्युतधारिता
- विद्युतधारिता हा विद्युत वाहकाचा गुणधर्म आहे जो विभक्त विद्युतभाराच्या प्रमाणात मोजला जातो जो त्यावर प्रति एकक विद्युत विभवांतरातील बदलानुसार साठवला जाऊ शकतो.
- कॅपेसिटरमध्ये, विद्युतभाराचे प्रमाण, Q = CV, जेथे, C = विद्युतधारिता, V = विद्युत विभवांतर
- विद्युत परिपथामधील विद्युतधारिता कॅपेसिटर नावाच्या उपकरणाद्वारे सादर केला जातो.
- विद्युतधारितेचे SI एकक फॅराड आहे आणि ते F द्वारे दर्शविले जाते.
स्पष्टीकरण:
विद्युतधारितेचे SI एकक फॅराड हे F द्वारे दर्शविले जाते.
Additional Information
- प्रतिरोधकता
- विद्युत परिपथामधील प्रतिरोधकता रेझिस्टर नावाच्या यंत्राद्वारे सादर केला जातो.
- सूत्र, V = IR, जेथे I = विद्युत परिपथामध्ये प्रवाहित होणारा विद्युत प्रवाह, V = पुरवलेले व्होल्टेज, R = प्रतिरोधकता
- प्रतिकाराचे SI एकक Ω द्वारे दर्शविलेले ओहम आहे.
- वाहकता
- वाहकामधील प्रतिरोधाच्या परस्परसंबंधाला वाहकता म्हणतात.
- संबंध, \(Conductance=\frac{1}{Resistance}\)
- वाहकतेचे SI एकक ओहम-1 आहे.
- विद्युतप्रवर्तकता
- विद्युत परिपथामधील विद्युतप्रवर्तकता इंडक्टर नावाच्या उपकरणाद्वारे सादर केला जातो.
- विद्युतप्रवर्तकताचे SI एकक हेनरी हे H द्वारे दर्शविले जाते.
The international system of units Question 4:
लांबीचे SI (आंतरराष्ट्रीय एकक प्रणाली) एकक _______ आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 4 Detailed Solution
योग्य उत्तर मीटर आहे.
Key Points
- लांबी
- लांबी म्हणजे अंतराचे माप आहे.
- लांबी हे मापातील मूलभूत प्रमाणांपैकी एक आहे.
- लांबीचे SI एकक मीटर हे आहे.
- लांबीची इतर एकके खालीलप्रमाणे आहेत
- सेंटीमीटर (सेमी)
- मिलिमीटर (मिमी)
- किलोमीटर (किमी)
Important Points
- SI एकक
- 'SI' हा शब्द फ्रेंच शब्द 'Système International d'Unités' याचा संक्षिप्त आहे.
- SI एकक ही एककांची मेट्रिक प्रणाली आहेत.
- हे मापाचे प्रमाण व्यक्त करण्यासाठी वापरले जाते.
- 1960 मध्ये, फ्रान्समढील पॅरिस येथे झालेल्या 11 व्या सर्वसाधारण परिषदेत SI एककाला सामान्य मानक एकक म्हणून घोषित करण्यात आले.
- मूलभूत प्रमाण आणि एकके
- मापनात सात मूलभूत एकके आणि दोन पूरक एकके आहेत.
क्र.सं. | माप | एकक | चिन्ह |
1. | लांबी | मीटर | m |
2. | वस्तूमान | किलोग्रॅम | kg |
3. | वेळ | सेकंद | s |
4. | तापमान | केल्विन | k |
5. | ज्योति तीव्रता | कॅन्डेला | cd |
6. | विद्युत प्रवाह | ॲम्पीयर | A |
7. | पदार्थाचे प्रमाण | मोल | mol |
Additional Information
सेंटीमीटर |
|
मिलीमीटर |
|
किलोमीटर |
|
The international system of units Question 5:
खालीलपैकी कोणते मूलभूत एकक नाही?
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 5 Detailed Solution
स्पष्टीकरण:
ISU द्वारे सात मूलभूत राशींसाठी व्याख्यायित केलेली मापनाची मानक एकके म्हणजे SI मूलभूत एकके.
- इतर सर्व SI एकके त्यापासून मिळवली जातात.
- 7 मूलभूत SI एकके आणि त्यांच्या राशी:
मूलभूत राशी | |
राशी | SI एकक |
द्रव्यमान | किलोग्रॅम (kg) |
लांबी | मीटर (m) |
वेळ | सेकंद (s) |
पदार्थाचे प्रमाण | मोल (mol) |
तापमान | केल्विन (K) |
विद्युत प्रवाह | अँपिअर (A) |
प्रकाश तीव्रता | कँडेला (cd) |
वरील सारणीवरून स्पष्ट होते की कँडेला, अँपिअर आणि मोल ही मूलभूत एकके आहेत.
Additional Information
पूरक एकके: आंतरराष्ट्रीय पद्धतीत व्युत्पन्न एकके तयार करण्यासाठी मूलभूत एककांसह वापरली जाणारी एकके पूरक एकके म्हणतात.
पूरक राशी | |
समतल कोन | रेडियन (rad) |
घनकोन | स्टेरॅडियन (Sr) |
व्युत्पन्न राशी | |
प्रेरण | हेन्री (H) |
चुंबकीय अभिवाह | वेबर (Wb) |
दाब | पास्कल (Pa) |
शक्ती | वॅट (W) |
Top The international system of units MCQ Objective Questions
प्रकाशविद्युत प्रभावामध्ये वापरल्या जाणार्या धातूच्या कार्यफलाचे SI एकक काय आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 6 Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर पर्याय 1) आहे म्हणजे ज्यूल (J)
संकल्पना:
- झालेले कार्य: जेव्हा धातूच्या पृष्ठभागावर प्रकाश पडतो तेव्हा इलेक्ट्रॉनचे प्रकाश-उत्सर्जन करण्यासाठी आवश्यक असलेली ही किमान ऊर्जा असते.
- या कार्यफलास अधःसीमा ऊर्जा म्हणून देखील ओळखले जाते.
- आपाती प्रकाशाची उर्जा कार्यफल आणि प्रकाशविद्युत गतिज उर्जेच्या बेरजेसमान असते.
- म्हणून, फोटॉनची एकूण ऊर्जा = कार्यरत कार्य + इलेक्ट्रॉनची कमाल गतिज ऊर्जा.
फोटॉनची ऊर्जा या समीकरणाद्वारे दर्शविली जाते:
\(E =hν\)
जेथे ν ही आपाती प्रकाशाची वारंवारता आहे आणि h हा प्लँक स्थिरांक आहे
स्पष्टीकरण:
- कार्यफल हे उर्जेचे मापन आहे. सर्व प्रकारच्या ऊर्जेमध्ये समान SI एकक असते म्हणजे ज्यूल (J).
कँडेला हे _________ चे एकक आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 7 Detailed Solution
Download Solution PDFसंकल्पना:
- ISU ने सात मूलभूत प्रमाणांसाठी परिभाषित केलेल्या मोजमापाची मानक एकके म्हणजे SI बेस एकक होय.
- इतर सर्व SI एकक त्यांच्याकडून घेतले जातात.
- 7 मूलभूत SI एकके त्यांच्या परिमाणांसह:
मुलभूत प्रमाण | |
प्रमाण | S.I एकक |
वस्तुमान | किलोग्राम (kg) |
लांबी | मीटर(m) |
वेळ | सेकंद(s) |
पदार्थाचे प्रमाण | मोल(mol) |
तापमान | केल्विन(K) |
विद्युतप्रवाह | अँपिअर(A) |
प्रकाशमान तीव्रता | कॅंडेला(cd) |
स्पष्टीकरण:
- वरील तक्त्यावरून, हे स्पष्ट होते की कॅंडेला हे प्रकाशमान तीव्रतेचे एकक आहे. त्यामुळे पर्याय 4 योग्य आहे.
Important Points
- पूरक एकके: आंतरराष्ट्रीय प्रणालीमध्ये व्युत्पन्न एकके तयार करण्यासाठी बेस युनिट्ससह वापरल्या जाणार्या युनिट्सला पूरक एकके म्हणतात.
पूरक एकके | |
प्रतल कोन | रेडियन(rad) |
घन कोन | स्टेरॅडियन(Sr) |
व्युत्पन्न प्रमाण | |
प्रवर्तकता | हेन्री(H) |
चुंबकीय प्रवाह | वेबर(Wb) |
दाब | पास्कल(Pa) |
शक्ती | वॅट(W) |
फॅराड हे कशाचे एकक आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 8 Detailed Solution
Download Solution PDFसंकल्पना:
विद्युतधारिता
- विद्युतधारिता हा विद्युत वाहकाचा गुणधर्म आहे जो विभक्त विद्युतभाराच्या प्रमाणात मोजला जातो जो त्यावर प्रति एकक विद्युत विभवांतरातील बदलानुसार साठवला जाऊ शकतो.
- कॅपेसिटरमध्ये, विद्युतभाराचे प्रमाण, Q = CV, जेथे, C = विद्युतधारिता, V = विद्युत विभवांतर
- विद्युत परिपथामधील विद्युतधारिता कॅपेसिटर नावाच्या उपकरणाद्वारे सादर केला जातो.
- विद्युतधारितेचे SI एकक फॅराड आहे आणि ते F द्वारे दर्शविले जाते.
स्पष्टीकरण:
विद्युतधारितेचे SI एकक फॅराड हे F द्वारे दर्शविले जाते.
Additional Information
- प्रतिरोधकता
- विद्युत परिपथामधील प्रतिरोधकता रेझिस्टर नावाच्या यंत्राद्वारे सादर केला जातो.
- सूत्र, V = IR, जेथे I = विद्युत परिपथामध्ये प्रवाहित होणारा विद्युत प्रवाह, V = पुरवलेले व्होल्टेज, R = प्रतिरोधकता
- प्रतिकाराचे SI एकक Ω द्वारे दर्शविलेले ओहम आहे.
- वाहकता
- वाहकामधील प्रतिरोधाच्या परस्परसंबंधाला वाहकता म्हणतात.
- संबंध, \(Conductance=\frac{1}{Resistance}\)
- वाहकतेचे SI एकक ओहम-1 आहे.
- विद्युतप्रवर्तकता
- विद्युत परिपथामधील विद्युतप्रवर्तकता इंडक्टर नावाच्या उपकरणाद्वारे सादर केला जातो.
- विद्युतप्रवर्तकताचे SI एकक हेनरी हे H द्वारे दर्शविले जाते.
SI एकक प्रणालीमध्ये, पास्कल हे _______चे एकक आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 9 Detailed Solution
Download Solution PDFस्पष्टीकरण:
- बल (F) : वस्तूवर लागू केल्यानंतर जी परस्परक्रिया बदलते किंवा वस्तूच्या विश्रांतीची स्थिती किंवा गतीची स्थिती बदलण्याचा प्रयत्न करते त्याला बल म्हणतात.
- बलाचे SI एकक न्यूटन (N) आहे
बल (F) = वस्तुमान (m) × त्वरण (a)
- दाब (P) : प्रति एकक क्षेत्रफळाच्या बलाला दाब म्हणतात.
- दाबाचे SI एकक म्हणजे पास्कल (Pa) आहे.
- हे न्यूटन /मीटर2 असे देखील लिहिले जाऊ शकते जे क्षेत्राच्या एककाने भागलेले बलाचे एकक आहे.
- दाबाची इतर एकके म्हणजे बार आणि टॉर.
Additional Information
- SI युनिट्स आंतरराष्ट्रीय स्तरावर स्वीकृत युनिट्स आहेत.
- कार्य आणि उर्जेचे SI एकक ज्युल आहे.
- शक्तीचे SI एकक वॅट आहे.
त्यांच्या SI एककासह भौतिक परिमाण दिलेले आहेत. अयोग्य निवडा.
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 10 Detailed Solution
Download Solution PDFसंकल्पना :
- बल: वस्तूवर लागू केल्यानंतर जी परस्परक्रिया बदलते किंवा शरीराच्या विश्रांतीची स्थिती किंवा गतीची स्थिती बदलण्याचा प्रयत्न करते त्याला बल म्हणतात.
- बलाचे SI एकक न्यूटन आहे.
- चुंबकीय क्षेत्र : चुंबक किंवा विद्युत प्रवाह वाहून नेणाऱ्या ताराभोवतीचा प्रदेश ज्यामध्ये दुसऱ्या चुंबकावरील चुंबकीय शक्ती अनुभवता येते त्याला चुंबकीय क्षेत्र म्हणतात.
- चुंबकीय क्षेत्राचे SI एकक टेस्ला (T) आहे.
- किरणोत्सर्गीता: किरणोत्सर्गी क्षय ही अशी प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे अस्थिर अणू केंद्रक किरणोत्सर्गामुळे ऊर्जा गमावते. अस्थिर केंद्रक असलेली सामग्री किरणोत्सर्गी मानली जाते.
- किरणोत्सर्गीतेचे प्रमाण मोजण्यासाठी मूळ एकक म्हणजे क्युरी (Ci) – प्रथम एक ग्रॅम रेडियम-226 शी संबंधित आहे.
- 1 क्युरी = 3.7x10 10 किरणोत्सर्गी क्षय प्रति सेकंद.
- इंटरनॅशनल सिस्टम ऑफ युनिट्स (SI) मध्ये क्युरीची जागा बेकरेल (Bq) ने घेतली आहे.
- 1 बेकरेल = 1 किरणोत्सर्गी क्षय प्रति सेकंद = 2.703x10-11 Ci.
- कॅपेसिटन्स: कॅपॅसिटरच्या विद्युत चार्ज साठवण्याच्या क्षमतेला कॅपेसिटन्स म्हणतात.
- कॅपॅसिटन्सचे एकक फॅराड आहे, ( F चिन्ह).
स्पष्टीकरण :
वरील चर्चेवरून असे म्हणता येईल
- पर्याय 1, 2, आणि 3 त्यांच्या संबंधित SI युनिटशी योग्यरित्या जुळले आहेत.
- पण कॅपॅसिटन्सचे SI युनिट फॅराड आहे , त्यामुळे पर्याय 4 चुकीचा आहे.
SI एकक |
CGS एकक |
प्रमाण |
हर्ट्झ (Hz) |
हर्ट्झ (Hz) |
वारंवारता |
न्यूटन (N) |
डायन (डायन) |
सक्ती |
पास्कल (पा) |
डायने सेमी -2 |
दाब |
जौल (जे) |
erg (erg) |
ऊर्जा, काम |
कुलॉम्ब (C) |
फ्रँकलिन |
इलेक्ट्रिक चार्ज |
व्होल्ट (V) |
स्टेटव्होल्ट |
संभाव्य फरक |
फराड (एफ) |
सेमी |
क्षमता |
सीमेन्स (एस) |
abmho |
इलेक्ट्रिक कंडक्टन्स |
हेन्री (एच) |
सेमी -1 से |
अधिष्ठाता |
ओम |
अबोहम |
विद्युत प्रतिकार |
वेबर |
मॅक्सवेल |
चुंबकीय प्रवाह |
टेस्ला (T) |
गॉस (जी) किंवा ओरस्टेड |
चुंबकीय क्षेत्र सामर्थ्य/चुंबकीय क्षेत्र |
बेकरेल (Bq) | - | किरणोत्सर्गीता |
हेन्री हे कशाचे एकक आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 11 Detailed Solution
Download Solution PDFसंकल्पना:
- धारकता/ धारिता: चुंबकीय क्षेत्राच्या बदलाच्या दराशी
वैश्विक गुरुत्व स्थिरांकाचे (G) SI एकक ________ आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 12 Detailed Solution
Download Solution PDFसंकल्पना:
- न्यूटनचा गुरुत्वाकर्षणाचा नियम: दोन वस्तूंमधील गुरुत्वाकर्षण बल हे वस्तूंच्या वस्तुमानाच्या गुणाकाराशी सम प्रमाणात आणि वस्तुमानामधील अंतराशी व्यस्त प्रमाणात असते.
म्हणजेच, \(F = \frac{{GMm}}{{{R^2}}}\)
तर अनाधुनिक स्थितिगतिशास्त्रानुसार कणावरील बल देता येईल
बल(F) = वस्तुमान (m) x त्वरण (a)
जिथे, F = गुरुत्वाकर्षण बल, M = जड वास्तूचे वस्तुमान, m = हलक्या वास्तूचे वस्तुमान, R = दोन वस्तुमानांमधील अंतर
स्पष्टीकरण:
आता वरील समीकरणाचा उपयोग करून, आपण सांगू शकतो
\(G = \frac{{F{R^2}}}{{Mm}}\)
बलाचे SI एकक न्यूटन (N) आहे.
अंतराचे (R) SI एकक मीटर आहे आणि वस्तुमानाचे (m) SI एकक किग्रॅ आहे.
G चे SI एकक = N m2/kg2
म्हणून, पर्याय 3 योग्य आहे.
C.G.S आणि M.K.S ह्या दोन्ही प्रणालीमध्ये कोणत्या भौतिकशास्त्राचे परीमाण समान आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 13 Detailed Solution
Download Solution PDFसंकल्पना:
- वारंवारता (f): प्रति सेकंद दिलेल्या बिंदूतून जाणाऱ्या आवार्ती लहरींच्या संख्यांना वारंवारिता म्हणतात.
- वारंवारतेचे एकक कंपन प्रति सेकंद किंवा हर्ट्ज आहे.
-
कालावधी (T) : आवार्ती लाटांनी एक पूर्ण दोलन किंवा चक्र पूर्ण करण्यासाठी घेतलेल्या वेळेस कालावधी म्हणतात.
-
कालावधीचे SI पद्धतितील एकक सेकंद आहे.
-
स्पष्टीकरण:
SI एकक |
C.G.S एकक |
परीमाण |
हर्ट्ज (Hz) |
हर्ट्ज (Hz) |
वारंवारता |
m/s | cm/s | वेग |
मीटर (m) | सेंटीमीटर (cm) | अंतर |
सेकंद | सेकंद | वेळ |
किलोग्राम (kg) | ग्रॅम (g) | वस्तुमान |
न्यूटन (N) |
dyne(dyne) |
बल |
पास्कल (Pa) |
dyne cm-2 |
दाब |
ज्यूल (J) |
erg (erg) |
ऊर्जा, कार्य |
कूलोंब (C) |
फ्रँकलिन |
विद्युत प्रभार |
व्होल्ट (V) |
स्टॅटव्होल्ट |
विभवांतर |
फॅरेड (F) |
cm |
धारकता |
सीमेन्स (S) |
abmho |
विद्युत संवाकता |
हेन्री (H) |
cm-1 s |
प्रेरितता |
ओहम |
अबोम |
विद्युत प्रतिरोध |
वेबर |
मॅक्सवेल |
चुंबकीय अभिवाह |
टेस्ला (T) |
गौस (G) किंवा ऑर्स्टेड |
चुंबकीय क्षेत्र सामर्थ्य |
- वरील सारणीवरून हे स्पष्ट झाले आहे की वेळ भौतिक प्रमाण आहे ज्याचे C.G.S आणि M.K.S प्रणालीत दोन्हीमध्ये समान एकक आहे .
खालील राशी त्यांच्या SI एककांशी जुळवा:
|
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 14 Detailed Solution
Download Solution PDFसंकल्पना:
राशी | SI एकक | व्याख्या |
विद्युत प्रभार | कुलोम्ब (C) | विद्युत प्रभार हा पदार्थाचा भौतिक गुणधर्म आहे ज्यामुळे त्याला विद्युत चुंबकीय क्षेत्रामध्ये ठेवल्यावर बलाचा अनुभव येतो. |
विद्युत प्रवाह | ॲम्पियर (A) | हा एका बिंदू किंवा क्षेत्राच्या मागील विद्युत प्रभाराच्या प्रवाहाचा दर आहे. |
विद्युत विभवांतर | व्होल्ट (V) | हा दोन बिंदूंमधील विद्युत विभवांतरामधील फरक आहे, ज्याची व्याख्या दोन बिंदूंमधील परीक्षण प्रभार हलविण्यासाठी प्रति एकक प्रभार करण्यासाठी आवश्यक काम म्हणून केली जाते. |
विद्युत रोध | ओहम (Ω) | एखाद्या वस्तूचा विद्युत रोध हे विद्युत प्रवाहाच्या विरोधाचे एक मापन आहे. |
- योग्य उत्तर आहे पर्याय (3) म्हणजेच 1-d, 2-c, 3-b, 4-a.
सार्वत्रिक गुरुत्वीय स्थिरांक (G) चे SI एकक आहे-
Answer (Detailed Solution Below)
The international system of units Question 15 Detailed Solution
Download Solution PDFसंकल्पना :
- न्यूटनचा गुरुत्वाकर्षणाचा नियम : दोन वस्तूंमधील गुरुत्वाकर्षण शक्ती वस्तूंच्या वस्तुमानाच्या गुणाकाराच्या थेट प्रमाणात आणि दोन वस्तुमानांमधील अंतराच्या व्यस्त प्रमाणात असते.
म्हणजेच, \(F = \frac{{GMm}}{{{R^2}}}\)
तर शास्त्रीय यांत्रिकी नुसार कणावर कार्य करणारे बल असे दिले आहे
बल (F) = वस्तुमान (m) x प्रवेग (a)
जेथे, F = गुरुत्वाकर्षण बल, M = वजनदार वस्तूचे वस्तुमान, m = हलक्या वस्तूचे वस्तुमान, R = दोन वस्तुमानांमधील अंतर
स्पष्टीकरण :
आता वरील समीकरण वापरून आपण असे म्हणू शकतो की \(G = \frac{{F{R^2}}}{{Mm}}\)
बलाचे SI एकक न्यूटन (N) आहे.
अंतराचे SI एकक (R) मीटर (m) आहे आणि वस्तुमानाचे SI एकक किलो आहे.
G = N m2/kg2 चे SI एकक
त्यामुळे पर्याय 3 योग्य आहे.