वचन MCQ Quiz in বাংলা - Objective Question with Answer for वचन - বিনামূল্যে ডাউনলোড করুন [PDF]

उत्तर व स्पष्टीकरण - हार

वचन- नामाच्या ठिकाणी वस्तू एक आहे की अनेक आहेत ती संख्या सुचविणाऱ्या गुणधर्मास 'वचन' असे म्हणतात.

'वचन' या शब्दाचा शब्दश: अर्थ बोलणे असा होतो. 

वचनाचे 2 प्रकार पडतात-

1. एकवचन
2. अनेकवचन

नियम- आ-कारान्त नामांव्यतिरिक्त इतर सर्व पुल्लिंगी नामांची रुपे दोन्ही वचनांत सारखीच असतात.

• पक्षी- पक्षी     
• केस- केस 
• ढग- ढग 
• देव- देव

​उत्तर व स्पष्टीकरण - शिते 

वचन-

नामाच्या ठिकाणी वस्तू एक आहे की अनेक आहेत ती संख्या सुचविणाऱ्या गुणधर्मास 'वचन' असे म्हणतात.

'वचन' या शब्दाचा शब्दश: अर्थ बोलणे असा होतो. 

वचनाचे प्रकार-

1. एकवचन
2. अनेकवचन

नियम- अ-कारान्त/ऊकारान्त नपुंसकलिंगी नामांचे अनेकवचन ए-कारान्त होते.

• ससा- ससे
• लांडगा- लांडगे
• महिना- महिने
• दाणा- दाणे

उत्तर- ससा या शब्दाचे अनेकवचन या कारांत होत नाही.

ससा या आ कारांत पुल्लिंगी नामाचे अनेकवचन ससे (ए कारांत) असे होते.

 Key Pointsई कारांत स्त्रीलिंगी नामाचे अनेकवचन या कारांत होते. उदा. गाडी - गाड्या, काठी - काठ्या, नदी - नद्या

Important Pointsलिंग- ज्या नामावरुन त्या विशिष्ट वस्तुचे लिंग समजते त्यास लिंग असे म्हणतात.

लिंग हे तीन प्रकारचे आहे.

1. पुल्लिंग
2. स्त्रीलिंग
3. नपुंसकलिंग

पुल्लिंग - ज्या नामावरुन त्या विशिष्ट वस्तुचे लिंग पुरुषलिंग आहे हे समजते त्यास पुल्लिंग असे म्हणतात. 

उदा.मुलगा, घोडा, फळा, भाला, सदरा इ.

स्त्रीलिंग - ज्या नामावरुन त्या विशिष्ट वस्तुचे लिंग स्त्रीलिंग आहे हे समजते त्यास स्त्रीलिंग असे म्हणतात. 

उदा.मुलगी, टोपली, घोडी, फळी, काठी, साडी इ.

नपुंसकलिंग - ज्या नामावरुन त्या विशिष्ट वस्तुचे लिंग स्त्रीलिंग किंवा पुल्लिंग स्पष्टपणे समजत नाही त्यास नपुंसकलिंग असे म्हणतात.

उदा. पुस्तक, पत्र, पेन, स्तोत्र, पाखरु इ.

वरील प्रश्नात (क) व (ड)  हे पर्याय बरोबर आहे. 

काका, शाळा, उंदीर, देश, गुरुजी, कवी, पाणी, पाऊस या शब्दाची रूपे अनेकवचनी होताना बदलत नाहीत. ती एकवचनी आणि अनेकवचनी रुपात सारखीच राहतात.

Important Pointsवस्तू एक आहे की अनेक आहेत ते सूचित करणाऱ्या शब्दाच्या गुणधर्मास व्याकरणात वचन असे म्हणतात.

वचनाचे प्रकार -

1. एकवचन
2. अनेकवचन

1. एकवचन - जेव्हा एका वस्तूचा बोध होतो तेव्हा एकवचन असे म्हणतात.   उदा. मासा, गाय, फूल, मुलगा इ.
2. अनेकवचन - जेव्हा एकापेक्षा अधिक वस्तूंचा बोध होतो तेव्हा अनेकवचन असे म्हणतात.  उदा. मासे, गाई, फुले, मुलगे इ.

उदाहरणांचे स्पष्टीकरण-

• पुस्तक - पुस्तके, फळा - फळे, भाकरी - भाकऱ्या,  इमारत - इमारती
• वासरू - वासरे, आसू - आसवे, जळू - जळवा, गाणे - गाणी
• काका - काका, शाळा - शाळा, उंदीर - उंदीर, देश - देश
• गुरुजी - गुरुजी, कवी - कवी, पाणी - पाणी, पाऊस - पाऊस

​वरील दिलेल्या वाक्यात काल गारा पडल्या यात गारा हा योग्य पर्याय आहे.

वरील वाक्यात पडल्या या क्रियापदानुसार गारा हा योग्य पर्याय आहे.

उत्तर - देव या नामाचे अनेकवचन देव असेच राहते.

आकारांतशिवाय इतर पुल्लिंगी नामची रूपे दोन्ही वचनांत सारखीच असतात.

उदा. शत्रू - शत्रू, खडू - खडू, कवी - कवी, पर्वत - पर्वत, हत्ती - हत्ती, देव - देव

Important Pointsवचन - जेव्हा आपण नामाच्या रूपावर ती वस्तू किंवा प्राणी एक आहे कि अनेक आहे याचा बोध होतो त्यास वचन असे म्हणतात. वचन बदलताना काही नामांचे रूप बदलते, तर काहींचे तेच राहते.

मराठी व्याकरणात वचनाचे दोन प्रकार पडतात.

1. एकवचन
2. अनेकवचन

एकवचन - जेव्हा एका वस्तूचा बोध होतो तेव्हा एकवचन असे म्हणतात. उदा. वीट, सोय, चूक, पंखा इ.

अनेकवचन - जेव्हा एकापेक्षा अधिक वस्तूंचा बोध होतो तेव्हा अनेकवचन असे म्हणतात. उदा. विटा, सोई, चुका, पंखे इ.

वचन-

नामाच्या ठिकाणी वस्तू एक आहे की अनेक आहेत ती संख्या सुचविणाऱ्या गुणधर्मास 'वचन' असे म्हणतात.

'वचन' या शब्दाचा शब्दश: अर्थ बोलणे असा होतो.

वचनाचे प्रकार-

1. एकवचन
2. अनेकवचन

एकवचन -

जेव्हा एका वस्तूचा बोध होतो तेव्हा एकवचन असे म्हणतात.

उदा. वही, गाडी,खुर्ची, बादली,मासा, गाय, फूल, मुलगा इ.

अनेकवचन-

जेव्हा एकापेक्षा अधिक वस्तूंचा बोध होतो तेव्हा अनेकवचन असे म्हणतात. अनेकवचनासच बहुवचन असेही म्हणतात.

उदा. वह्या,गाड्या, खुर्च्या,बादल्या,मासे, गाई, फुले, मुलगे इ.

Important Points

तुरूंगातील कैद्यावर जीवघेणा हल्ला होऊ शकतो. हे वाक्य एकवचनातील आहे. 

या वाक्याचे अनेकवचन तुरूंगांतील कैद्यांवर जीवघेणे हल्ले होऊ शकतात. हा होईल.

उत्तर- शाळेच्या इमारतीसाठी शिक्षिकेने देणगी मिळवली.

वचन - नामाने दर्शविलेली वस्तू एक आहे की त्या वस्तू एकाहून अधिक आहे असे कळते नामाच्या ठिकाणी संख्या सुचविणे हा एक धर्म आहे त्यास 'वचन' असे म्हणतात.

वचनाचे सर्वसामान्यपणे वाचनाचे दोन प्रकार पडतात.

(१) एकवचन

(२) अनेकवचन

एकवचन - ज्या नामाच्या रूपावरून एकाच वस्तुचा बोध होतो त्यास एकवचन असे म्हणतात.

 उदाहरणार्थ  :  मुलगा, गाय, पाटी, ईमारत, पुस्तक इ.

नामाचे मूळरूप हेच त्याचे एकवचन असते.

वरील दिलेल्याप्रमाणे शाळांच्या इमारतींसाठी शिक्षिकांनी देणगया मिळवल्या या वाक्याचे एकवचनी वाक्य करताना शाळेच्या इमारतीसाठी देणगी मिळवली असे होते.

Additional Information

अनेकवचन - नामाच्या रूपावरून जेव्हा एका पेक्षा अधिक संख्येचा बोध होतो तेव्हा त्यास 'अनेकवचन' असे म्हणतात.

उदाहरणार्थ  :  मुली, गाई, पाट्या, ईमारती, पुस्तके इ.

नामाची अनेकरुपाची नामे बनवितांना काही नामाना प्रत्यय लागतात व काहींची रूपे एकवचना सारखीच असतात.

योग्य उत्तर लाटणी

Key Points

स्पष्टीकरण: 'लाटणे' हा शब्द एकवचनी आहे, जो स्वयंपाकात वापरल्या जाणाऱ्या साधनासाठी वापरला जातो. याचे अनेकवचन लाटणी असे होते, म्हणजेच लाटण्याचे अनेक प्रकार किंवा संख्या.

• लाटणे हे एकवचनी नाम आहे.
• याचे अनेकवचन रूप लाटणी आहे.
• पर्याय लाटण आणि लाटण्या हे योग्य नाहीत.
• म्हणून, योग्य उत्तर आहे लाटणी.