समुद्र पर्वत समुद्रधुनी नद्या MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Seas Mountains Straits Rivers - मोफत PDF डाउनलोड करा

पर्याय 4 योग्य आहे.

In News

• बंगालची जलतरणपटू सयोनी दासहिने नुकतीच जिब्राल्टरची सामुद्रधुनी ओलांडली असून अशी कामगिरी करणारी ती पहिली आशियाई महिला ठरली आहे. सामुद्रधुनीचे सामरिक स्थान आणि व्यस्त जलमार्गाच्या महत्त्वामुळे हा एक महत्त्वपूर्ण सागरी मार्ग बनला आहे.

Key Points

• जिब्राल्टरची सामुद्रधुनी युरोप आणि आफ्रिका खंडाला विलग करते आणि भूमध्य समुद्राला अटलांटिक महासागराशी जोडते. म्हणून, विधान 1 योग्य आहे.
• या सामुद्रधुनीची सीमा स्पेन, जिब्राल्टर (ब्रिटीश परदेशी प्रदेश), मोरोक्को आणि सेउटाच्या स्पॅनिश प्रदेशाने वेढलेली आहे. म्हणून, विधान 2 योग्य आहे.
• युरोप आणि आफ्रिकेमधील सर्वात अरुंद बिंदू सुमारे 13 किमी आहे, जो मोरोक्कोच्या पॉइंट सायर्स आणि स्पेनच्या पॉइंट मॅरोक्वी दरम्यान आहे, परंतु सामुद्रधुनीतील आणखी एक बिंदू, रॉक ऑफ जिब्राल्टर आणि माउंट हाचो दरम्यान, सुमारे 23 किमी आहे. म्हणून, विधान 3 योग्य आहे.
• भूगर्भीय अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, आफ्रिकन भूपट्टाच्या उत्तरेकडे युरोपियन भूपट्टाकडे होणाऱ्या हालचालीमुळे ही सामुद्रधुनी तयार झाली आहे. म्हणून, विधान 4 योग्य आहे.

योग्य उत्तर मिनिकॉय आहे.

मुख्य मुद्दे

• मिनिकॉय हे अरबी समुद्रातील लक्षद्वीप बेट समूहातील सर्वात मोठे बेट आहे.
• ते अंदाजे 4.801 चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळात पसरलेले आहे.
• मिनिकॉय हे त्याच्या अद्वितीय मालदीवियन संस्कृती आणि भाषेसाठी ओळखले जाते, जे लक्षद्वीपच्या उर्वरित भागापेक्षा वेगळे आहे.
• हे बेट लक्षद्वीपच्या दक्षिणेकडील टोकावर वसलेले आहे आणि जमिनीच्या क्षेत्रफळानुसार दुसरे सर्वात मोठे बेट आहे.
• मिनिकॉय हे 1885 मध्ये बांधलेल्या दीपगृहासाठी देखील प्रसिद्ध आहे, जे अरबी समुद्रातून जाणाऱ्या जहाजांसाठी एक महत्त्वाचे मार्गदर्शक म्हणून काम करते.

अतिरिक्त माहिती

• लक्षद्वीपचा भूगोल
  • लक्षद्वीप समूहात 36 बेटे आहेत, ज्यांचे एकूण क्षेत्रफळ 32 चौरस किलोमीटर आहे.
  • ही बेटे अरबी समुद्रात 30,000 चौरस मैलांच्या क्षेत्रात पसरलेली आहेत.
  • ती त्यांच्या पोवळीच्या प्रवाळांसाठी (coral atolls) ओळखली जातात, जे प्रवाळच्या काठासह रिंग-आकाराचे प्रवाळ आहेत, जे अंशतः किंवा पूर्णपणे तलावाला घेरतात.
• संस्कृती आणि भाषा
  • मिनिकॉयची संस्कृती मालदीवच्या जवळ असल्यामुळे आणि ऐतिहासिक संबंधांमुळे प्रभावित आहे.
  • मिनिकॉयवर बोलली जाणारी मुख्य भाषा महल आहे, जी मालदीवियन भाषा, धिवेहीचा एक प्रकार आहे.
• आर्थिक क्रियाकलाप
  • मिनिकॉयमधील मुख्य आर्थिक क्रियाकलापांमध्ये मासेमारी, कॉयर उत्पादन आणि पर्यटन यांचा समावेश आहे.
  • मिनिकॉय आपल्या सुंदर तलाव आणि प्रवाळ बेटांसाठी ओळखले जाते, जे जगभरातील पर्यटकांना आकर्षित करते.
• वनस्पती आणि प्राणी
  • मिनिकॉयची परिसंस्था विविध प्रकारच्या समुद्री जीवनांना आधार देते, ज्यात माशांच्या विविध प्रजाती, प्रवाळ आणि समुद्री अपृष्ठवंशी प्राणी यांचा समावेश आहे.
  • या बेटावर नारळाची झाडे, ब्रेडफ्रूटची झाडे आणि विविध उष्णकटिबंधीय वनस्पतींसह वनस्पतींची समृद्ध विविधता देखील आहे.

आफ्रिका हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• ॲटलास पर्वत ही आफ्रिकेच्या वायव्य भागातील एक पर्वतराजी आहे.
• ते मोरोक्को, अल्जेरिया आणि ट्युनिशियासह अनेक देशांमध्ये विस्तारतात.
• श्रेणी अंदाजे 2,500 किमी (1,600 मैल) पेक्षा जास्त पसरलेली आहे.
• ऍटलस पर्वतातील सर्वोच्च शिखर म्हणजे तूबकल , जे 4,167 मीटर (13,671 फूट) उंचीवर पोहोचते आणि नैऋत्य मोरोक्कोमध्ये आहे.
• ऍटलस पर्वत भूमध्य आणि अटलांटिक किनारपट्टी सहारा वाळवंटापासून वेगळे करतात.
• अनेक स्थानिक प्रजातींसह समृद्ध जैवविविधतेसाठी ही श्रेणी महत्त्वाची आहे.
• ॲटलास पर्वत हे लोहखनिज, शिसे आणि फॉस्फेट्ससह त्यांच्या महत्त्वपूर्ण खनिज संसाधनांसाठी देखील ओळखले जातात.

Additional Information

• दक्षिण अमेरिका
  • दक्षिण अमेरिका अँडीज पर्वतांसाठी ओळखली जाते, जी जगातील सर्वात लांब महाद्वीपीय पर्वतश्रेणी आहे.
  • अँडीज सात देशांमध्ये पसरलेला आहे: व्हेनेझुएला, कोलंबिया, इक्वेडोर, पेरू, बोलिव्हिया, चिली आणि अर्जेंटिना.
  • अँडीजमधील सर्वोच्च शिखर अकोन्कागुआ आहे, जे 6,959 मीटर (22,831 फूट) आहे.
• आशिया
  • आशिया हे हिमालयाचे घर आहे, जगातील सर्वात उंच पर्वतश्रेणी.
  • हिमालयात पाच देश आहेत: भूतान, चीन, भारत, नेपाळ आणि पाकिस्तान.
  • हिमालयातील सर्वोच्च शिखर माउंट एव्हरेस्ट आहे, जे 8,848 मीटर (29,029 फूट) उंच आहे.
• उत्तर अमेरीका
  • उत्तर अमेरिकेत रॉकी पर्वत आहेत, ही एक प्रमुख पर्वतश्रेणी आहे जी कॅनडा ते युनायटेड स्टेट्सपर्यंत पसरलेली आहे.
  • रॉकीजमधील सर्वोच्च शिखर कोलोरॅडोमधील माउंट एल्बर्ट आहे, जे 4,401 मीटर (14,440 फूट) आहे.
  • उत्तर अमेरिकेतील आणखी एक महत्त्वाची श्रेणी म्हणजे ॲपलाचियन पर्वत , कॅनडा ते अमेरिकेतील मध्य अलाबामापर्यंत विस्तारलेला आहे.

योग्य उत्तर युक्रेन आहे.

• काळा समुद्र अटलांटिक महासागराचा एक सीमांत समुद्र आहे जो पूर्व युरोप आणि पश्चिम आशिया दरम्यान स्थित आहे
• शेजारी देश
• हा सहा देशांच्या सीमेवर आहे
  1. रोमानिया आणि बल्गेरिया- पश्चिम
  2. युक्रेन, रशिया आणि जॉर्जिया - उत्तर आणि पूर्व
  3. दक्षिण तुर्की.
• ​एजियन समुद्रामार्गे भूमध्य समुद्रामध्ये काळा समुद्र मिसळतो
• बॉसफोरस समुद्रधुनी ही मारमार समुद्राशी जोडली.
• काळ्या समुद्रामध्ये मेरोमिक्टिक डोहासह जगातील पाण्याचा सर्वात मोठा साठा आहे,  मेरोमिक्टिक तलावामध्ये एक पाण्याचा थर आहे जो एकमेकात मिसळत नाही.

अमेझॉन हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• पाण्याच्या विसर्गाच्या प्रमाणानुसार, अमेझॉन नदी ही जगातील सर्वात मोठी नदी आहे.
• ती अटलांटिक महासागरात प्रति सेकंद सुमारे 2,09,000 घन मीटर पाणी सोडते.
• ही नदी दक्षिण अमेरिकेतील अनेक देशांमधून, मुख्यतः ब्राझील, पेरू आणि कोलंबिया, वाहते.
• अमेझॉन नदीच्या जलवाहिन्यांचे क्षेत्रफळ सुमारे 7 दशलक्ष चौरस किलोमीटर आहे.
• अमेझॉन जगातील महासागरांमध्ये होणाऱ्या एकूण नदीच्या पाण्याच्या विसर्गाच्या सुमारे 20% योगदान देते.

Additional Information

• जलनिस्सारण खोरे:
  • अमेझॉन नदीचे जलनिस्सारण खोरे जगातील सर्वात मोठे आहे, जे दक्षिण अमेरिकेच्या सुमारे 40% भाग व्यापते.
  • ते नऊ देशांमध्ये पसरलेले आहे: ज्यात ब्राझील, पेरू, कोलंबिया, व्हेनेझुएला, इक्वेडोर, बोलिव्हिया, गुयाना, सुरीनाम आणि फ्रेंच गुयाना यांचा समावेश आहे.
• नदीची लांबी:
  • अमेझॉन नदीच्या लांबीबाबत दीर्घकाळापासून वाद आहे.
  • अलीकडील अभ्यासांनी असे सूचित केले आहे की, ती नाईल नदीपेक्षा थोडी लांब असू शकते, ज्यामुळे ती जगातील सर्वात लांब नदी बनते.
• अमेझॉन वर्षावने:
  • ही नदी अमेझॉन वर्षावनातून वाहते, जे जगातील सर्वात मोठे उष्णकटिबंधीय वर्षावन आहे.
  • या वर्षावनाला त्याच्या कार्बन डायऑक्साइड शोषण आणि ऑक्सिजन उत्पादनाच्या विस्तृत क्षमतेमुळे अनेकदा "पृथ्वीची फुफ्फुसे" असे संबोधले जाते.
• जैवविविधता:
  • अमेझॉन नदीचे खोरे अविश्वसनीयपणे विविध वनस्पती व प्राण्यांचे घर आहे.
  • यामध्ये 3,000 पेक्षा जास्त मत्स्य प्रजाती समाविष्ट आहेत, ज्यापैकी अनेक अमेझॉन परिसंस्थेसाठी विशिष्ट आहेत.

योग्य उत्तर माजुली द्वीप हे आहे.

Important Points

• गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डने जगातील सर्वात मोठे नदी द्विप्न म्हणून माजुलीचे नाव नोंदवले आहे.
• हे सुंदर नदीचे द्वीप आसाममधील ब्रह्मपुत्रा नदीवर स्थित आहे.
• हे दक्षिणेकडील ब्रह्मपुत्रा नदी आणि उत्तरेकडील सुबनसिरी नदीने जोडलेली ब्रह्मपुत्रेची एक प्रत्यागत धारा, खेरकुटिया झुती यांच्या संगमाने तयार झाले आहे
• या द्वीपावर मिसिंग, देवरी आणि सोनोवाल कचरी या जमातीची लोकवस्ती आहे.
• या द्वीपावरील लोक मिसिंग, आसामी आणि देवरी या भाषा बोलतात.
• हे सुमारे 1,60,000 लोकांचे घर आहे आणि नव-वैष्णव आसामी संस्कृतीचे केंद्र आहे.
• हे सुमारे 880 चौरस किमी क्षेत्र व्यापते आणि आसामच्या लोकप्रिय पर्यटन स्थळांपैकी एक आहे.
• ब्रह्मपुत्रा नदीला नियमितपणे येणाऱ्या पुरामुळे माजुलीची मोठ्या प्रमाणात धूप होत आहे.
• असा अंदाज आहे की गेल्या 30-40 वर्षांत धूप झाल्यामुळे याचा अंदाजे एक तृतीयांश भूभाग गमावला आहे.
• हे पूर्वी जोरहाट जिल्ह्याचे अंतर्गत एक उपविभाग होते जे अलीकडेच एक जिल्हा घोषित करण्यात आले आहे.
• युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या तात्पुरत्या यादीतही याच समावेश करण्यात आला आहे.

माजुली बेट

योग्य उत्तर जिब्राल्टर आहे.

Key Points

• जिब्राल्टरची सामुद्रधुनी
  • जिब्राल्टरची सामुद्रधुनी अटलांटिक महासागर आणि भूमध्य समुद्राला जोडते आणि युरोप खंडातील स्पेनला आफ्रिका  खंडातील मोरोक्कोपासून  विभक्त करते.

​

• म्हणून पर्याय 3 योग्य आहे​.

Additional Information

• ​सुंदा सामुद्रधुनी
  • सुंदा सामुद्रधुनी, इंडोनेशियन सेलाट सुंदा, जावा (पूर्व) आणि सुमात्रा बेट यांदरम्यान 16-70 मैल (26-110 किमी) रुंद एक जलवाहिनी आहे.
  • सुंद्रा सामुद्रधुनी हा हिंदी महासागरास पूर्व आशियाशी जोडणारा एक महत्त्वाचा रस्ता आहे.

• तैवान सामुद्रधुनी
  • तैवान सामुद्रधुनी, ज्याला फॉर्मोसा सामुद्रधुनी म्हणून देखील ओळखले जाते, ही 180 किमी रूंद सामुद्रधुनी आहे जी तैवान आणि आशिया खंड यांना विभक्त करते.
  • ही सामुद्रधुनी सध्या दक्षिण चीन समुद्राचा भाग आहे आणि उत्तर चीन समुद्राला पूर्व चीन समुद्राशी जोडते.
  • सर्वात अरुंद भाग 130 किमी रूंदीचा आहे.

• त्सुशिमा सामुद्रधुनी
  • त्सुशिमा सामुद्रधुनी किंवा पूर्वीय सामुद्रधुनी कोरिया आणि जपान दरम्यान स्थित कोरियन सामुद्रधुनीतील जलवाहिनी आहे, जी जपान समुद्र, पिवळा समुद्र आणि पूर्व चीन समुद्र यांना जोडते.

योग्य उत्तर मिझोरम आहे.

• ब्लू माऊंटन पीक मिझोरममध्ये आहे.
• ब्लू माऊंटन फवंगपुई म्हणूनही ओळखले जाते.
• हे मिझो हिल्स मधील सर्वात उंच पर्वत शिखर आहे.
• ब्लू माउंटनची उंची 2157 मी आहे.

भारतातील सर्वोच्च शिखरः

बरोबर उत्तर आहे धुपगड .

• धुपगड हे सातपुडा पर्वतरांगातील सर्वोच्च शिखर आहे.

मुख्य मुद्दे

• सातपुडा पर्वतरांगा दख्खनच्या पठाराचा एक भाग आहे.
• ही सात पर्वतांची मालिका आहे. म्हणून सातपुडा म्हणतात.
• ते विंध्यांच्या दक्षिणेकडे पूर्व-पश्चिम दिशेने आणि नर्मदा आणि तापी यांच्यामध्ये, या नद्यांना अंदाजे समांतर वाहते.
  ते सुमारे 900 किमी अंतरापर्यंत पसरते.
• 1,350 मीटर उंच असलेले धुपगड हे महादेव टेकड्यांवर पचमढीजवळ आहे.

अतिरिक्त माहिती

• कळसूबाई हे महाराष्ट्रातील सर्वोच्च शिखर आहे.
  • हे पश्चिम घाटात आहे.
• दोड्डाबेट्टा हे निलगिरी टेकड्यांचे सर्वोच्च शिखर आहे.
• अनामुडी हे पश्चिम घाटातील सर्वोच्च शिखर आहे.

योग्य उत्तर मेघालय हे आहे.

• गारो खासी व  जयंतिया  या टेकड्या व मालवा पठार यांची निर्मिती एकाच वेळेत झाली.
• गारो, खासी आणि जैंतिया टेकड्या मेघालय राज्यात आहेत.
• टेकड्यांचे नाव विशेषतः त्या प्रदेशात आढळणाऱ्या आदिवासींच्या नावावर ठेवण्यात आले आहे.
• मेघालयाला हे पूर्वेचे स्कॉटलंड म्हणूनही ओळखले जाते.

योग्य उत्तर ​कांचनजंगा हे आहे. Key Points

• कांचनजंगा
  • भारत आणि नेपाळच्या सीमांना जोडणारा हा जगातील तिसरा सर्वात उंच पर्वत आहे.
  • हे हिमालयाच्या कांचनजंगा हिमाल नावाच्या एका विभागात 8,586 मीटरच्या उंचीसह पश्चिमेला तमूर नदीने मर्यादित केले आहे.
  • हे नेपाळ आणि सिक्कीम, भारत यांच्यामध्ये आहे, पाच पैकी तीन शिखरे थेट सीमेवर आहेत आणि उर्वरित दोन नेपाळच्या प्रांत क्रमांक 1 च्या तपलेजुंग जिल्ह्यात आहेत.
  • 1852 पर्यंत, कांचनजंगा हे जगातील सर्वात उंच पर्वत मानले जात होते.
  • कांचनजंगा 25 मे 1955 रोजी जो ब्राउन आणि जॉर्ज बँड यांनी पहिल्यांदा गिर्यारोहण केले होते.​

Additional Information 

• जगातील सर्वात उंच पर्वत - ग्रेट हिमालय.
• माउंट एव्हरेस्ट हे जगातील सर्वात उंच शिखर 8848.86 मीटर आहे, त्याला सागरमाथा असेही म्हणतात.
• कांचनजंगा हे भारतातील सर्वात उंच शिखर आहे जे सिक्कीममध्ये आहे.
• नंदा देवी हे उत्तराखंडमधील भारतातील दुसऱ्या क्रमांकाचे सर्वोच्च शिखर आहे.
• ग्रेट हिमालयाची सरासरी उंची 6100  मीटर आहे.
• हिमालयातील महत्त्वाचे खिंड- झोजिला, बुर्झिल, खार-डंग-ला, बारा-ला-चा, रोहतांग इ.​

योग्य उत्तर आहे ​काराकोरम, लडाख, झास्कर, शिवालिक.

योग्य उत्तर मलाक्का सामुद्रधुनी आहे.

Key Points 

• मलाक्का सामुद्रधुनी
  • मलाक्काची सामुद्रधुनी अंदमान समुद्र (हिंद महासागर) आणि दक्षिण चीन समुद्र (पॅसिफिक महासागर) यांना जोडते.
  • सुमारे 800 किमी पसरलेली, ही जगातील सर्वात लांब सामुद्रधुनी आहे आणि केवळ शिपिंग आणि आसपासच्या समुदायातील लोकांची हालचालच नाही तर पूर्व आणि पश्चिम दरम्यान व्यापार, संस्कृती, कल्पना आणि ज्ञान यांचा संगम आहे.
  • हे इंडोनेशियन बेटाच्या पश्चिमेला सुमात्रा आणि प्रायद्वीपीय (पश्चिम) मलेशिया आणि पूर्वेला अत्यंत दक्षिण थायलंड दरम्यान चालते आणि त्याचे क्षेत्रफळ सुमारे 25,000 चौरस मैल (65,000 चौरस किमी) आहे.
  • सिंगापूर, जगातील सर्वात महत्त्वाच्या बंदरांपैकी एक, सामुद्रधुनीच्या दक्षिणेला वसलेले आहे.
  • भारत आणि पॅसिफिक महासागराच्या प्रदेशात व्यापलेल्या क्षेत्रांमध्ये वाढत्या व्यापार, गुंतवणूक आणि उत्पादनासह पश्चिमेकडून पूर्वेकडे आर्थिक शक्तीतील जागतिक बदलामुळे या प्रदेशाचे महत्त्व वाढत आहे.

योग्य उत्तर संयुक्त राष्ट्र अमेरिका आहे.

माउंट सेंट हेलेन्स संयुक्त राष्ट्र अमेरिकेच्या वॉशिंग्टन, स्कामनिया काउंटीमध्ये आहे.
संयुक्त राष्ट्र अमेरिकेमधील काही सक्रिय ज्वालामुखी म्हणजे किलॉआ, माउंट रेनिअर, माउंट शास्ता, माउंट हूड, थ्री सिस्टर्स आणि यलोस्टोन सुपर ज्वालामुखी.

भारत- बॅरेन बेट
इटली - माउंट एटना
ऑस्ट्रेलिया- ब्लू लेक आणि माउंट शॅंक

                            माउंट सेंट हेलेन्स

योग्य उत्तर युक्रेन आहे.

• काळा समुद्र अटलांटिक महासागराचा एक सीमांत समुद्र आहे जो पूर्व युरोप आणि पश्चिम आशिया दरम्यान स्थित आहे
• शेजारी देश
• हा सहा देशांच्या सीमेवर आहे
  1. रोमानिया आणि बल्गेरिया- पश्चिम
  2. युक्रेन, रशिया आणि जॉर्जिया - उत्तर आणि पूर्व
  3. दक्षिण तुर्की.
• ​एजियन समुद्रामार्गे भूमध्य समुद्रामध्ये काळा समुद्र मिसळतो
• बॉसफोरस समुद्रधुनी ही मारमार समुद्राशी जोडली.
• काळ्या समुद्रामध्ये मेरोमिक्टिक डोहासह जगातील पाण्याचा सर्वात मोठा साठा आहे,  मेरोमिक्टिक तलावामध्ये एक पाण्याचा थर आहे जो एकमेकात मिसळत नाही.