अक्षांश आणि रेखांश MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Latitude and Longitude - मोफत PDF डाउनलोड करा

Last updated on Jun 6, 2025

पाईये अक्षांश आणि रेखांश उत्तरे आणि तपशीलवार उपायांसह एकाधिक निवड प्रश्न (MCQ क्विझ). हे मोफत डाउनलोड करा अक्षांश आणि रेखांश एमसीक्यू क्विझ पीडीएफ आणि बँकिंग, एसएससी, रेल्वे, यूपीएससी, स्टेट पीएससी यासारख्या तुमच्या आगामी परीक्षांची तयारी करा.

Latest Latitude and Longitude MCQ Objective Questions

अक्षांश आणि रेखांश Question 1:

मध्यप्रदेशातील खालीलपैकी कोणत्या जिल्ह्यातून कर्कवृत्त जाते?

  1. भोपाळ
  2. इंदौर
  3. हरदा
  4. बालाघाट

Answer (Detailed Solution Below)

Option 1 : भोपाळ

Latitude and Longitude Question 1 Detailed Solution

भोपाळ हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

  • कर्कवृत्त हे एक महत्त्वाचे भौगोलिक चिन्ह आहे, जे 23.5 अंश उत्तर अक्षवृत्तावर स्थित आहे.
  • हे पृथ्वीच्या नकाशांवर चिन्हांकित केलेल्या पाच प्रमुख अक्षवृत्तांपैकी एक आहे.
  • भारतात, कर्कवृत्त एकूण आठ राज्यांमधून जाते, जसे: गुजरात, राजस्थान, मध्यप्रदेश, छत्तीसगड, झारखंड, पश्चिम बंगाल, त्रिपुरा आणि मिझोराम.
  • मध्यप्रदेशात, कर्कवृत्त भोपाळसह अनेक जिल्ह्यांमधून जाते.
  • भोपाळ ही मध्यप्रदेश राज्याची राजधानी असून ते त्याच्या सुंदर तलावांसाठी आणि समृद्ध सांस्कृतिक वारशासाठी ओळखले जाते.
  • भोपाळमधून कर्कवृत्त जाणे, त्याचे भौगोलिक महत्त्व दर्शवते.

Additional Information

  • इंदौर
    • इंदौर हे मध्यप्रदेशातील सर्वात मोठे शहर असून ते शैक्षणिक संस्था आणि ऐतिहासिक स्थळांसाठी ओळखले जाते.
    • हे मध्य भारतातील एक महत्त्वाचे व्यावसायिक केंद्र आहे.
    • तथापि, कर्कवृत्त इंदौरमधून जात नाही.
  • हरदा
    • हरदा हा मध्यप्रदेशातील एक जिल्हा आहे, जो त्याच्या कृषी उपक्रमांसाठी ओळखला जातो.
    • कर्कवृत्त हरदामधून जात नाही.
  • बालाघाट
    • बालाघाट हा मध्यप्रदेशातील एक जिल्हा आहे, जो त्याच्या खनिज संसाधनांसाठी, विशेषतः मॅंगनीज आणि तांब्यासाठी ओळखला जातो.
    • कर्कवृत्त बालाघाटमधून जात नाही.

अक्षांश आणि रेखांश Question 2:

भारताचा अक्षवृत्तानुसार विस्तार आहे:

  1. 8°4’ दक्षिण ते 37°6' दक्षिण अक्षांश
  2. 4°8’ दक्षिण ते 63°7’ दक्षिण अक्षांश
  3. 4°8’ उत्तर ते 63°7’  उत्तर अक्षांश
  4. 8°4’ उत्तर ते 37°6'  उत्तर अक्षांश

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : 8°4’ उत्तर ते 37°6'  उत्तर अक्षांश

Latitude and Longitude Question 2 Detailed Solution

अक्षांश आणि रेखांश Question 3:

भारताच्या मध्यातून कोणती अक्षांश रेषा जाते जी देशाच्या हवामानावर परिणाम करते?

  1. विषुववृत्त
  2. मकरवृत्त
  3. कर्कवृत्त
  4. अंटार्क्टिक वृत्त

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : कर्कवृत्त

Latitude and Longitude Question 3 Detailed Solution

कर्कवृत्त हे बरोबर उत्तर आहे.

Key Points

  • कर्कवृत्त भारतातील आठ राज्यांमधून जाते: गुजरात (जसदन), राजस्थान (कालिंजर), मध्य प्रदेश (शाजापूर), छत्तीसगड (सोनहट), झारखंड (लोहरदगा), पश्चिम बंगाल (कृष्णनगर), त्रिपुरा (उदयपूर) आणि मिझोराम (चांफई).
    quesImage4677
  • विषुववृत्ताच्या 23.5 अंश उत्तरेस, पृथ्वीवरील अक्षांशाच्या समांतर कर्कवृत्त आहे.
  • माही नदी ही भारतातील एकमेव नदी आहे जी कर्कवृत्ताला दोनदा कापते, पहिली मध्य प्रदेशात जिथून ती राजस्थानकडे वाहत जाते आणि गुजरातमध्ये प्रवेश करते जिथे ती दुसऱ्यांदा कापते.

Additional Information

विषुववृत्त

  • ही ग्रह किंवा इतर खगोलीय पिंडाच्या मध्यभागी असलेली काल्पनिक रेषा आहे.
  • ते उत्तर ध्रुव आणि दक्षिण ध्रुवाच्या मध्यभागी 0 अंश अक्षांशावर आहे.
  • विषुववृत्त ग्रहाला उत्तर गोलार्ध आणि दक्षिण गोलार्धात विभागतो.

मकरवृत्त

  • हे अक्षांश खगोलीय विषुववृत्ताच्या सूर्यग्रहणाच्या दक्षिणेकडील क्षीणतेशी संबंधित आहे.
  • स्थलीय विषुववृत्ताचे अंदाजे अक्षांश 23°27′ दक्षिण.

अंटार्क्टिक वृत्त

  • अंटार्क्टिक वृत्त, समांतर किंवा पृथ्वीभोवती अक्षांश रेषा, अंदाजे 66°30′ उत्तर वर आहे.

अक्षांश आणि रेखांश Question 4:

भारतात, खालीलपैकी कोणत्या ठिकाणी प्रथम सूर्योदय होतो?

  1. काश्मीर
  2. इटानगर
  3. गंगटोक
  4. कोहिमा

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : कोहिमा

Latitude and Longitude Question 4 Detailed Solution

योग्य उत्तर कोहिमा आहे.

भारतात, सर्व पर्यायांपैकी कोहिमा प्रथम सूर्योदय पाहेल कारण कोहिमा इटानगरच्या पूर्वेस आहे. कोहिमाचे रेखांश 94° 6' 19.1916'' E आहे आणि इटानगरचे रेखांश 93° 37' 12.00" E आहे जे इटानगरच्या तुलनेत कोहिमा देशाच्या पूर्वेकडे अधिक असल्याचे दर्शविते.

Key Points

अक्षांश आणि रेखांश:

  • भारताची मुख्य भूभाग 8°4'N आणि 37°6'N अक्षांश दरम्यान पसरलेली आहे.
  • पश्चिम ते पूर्वेपर्यंत, भारत 68°7'E आणि 97°25'E रेखांश दरम्यान पसरलेला आहे.
  • सुमारे 29° च्या मोठ्या रेखांशाच्या व्याप्तीमुळे , भारताच्या दोन टोकांवर असलेल्या ठिकाणांच्या स्थानिक वेळेत मोठा फरक असू शकतो. अशा प्रकारे, या दोन बिंदूंमधील फरक सुमारे दोन तासांचा असेल.
  • प्रत्येक एक अंश रेखांशासाठी स्थानिक वेळ चार मिनिटांनी बदलते.
  • सूर्य पश्चिमेपेक्षा (गुजरात) पूर्वेला (अरुणाचल प्रदेश) सुमारे दोन तास आधी उगवतो.
  • पृथ्वी पश्चिमेकडून पूर्वेकडे फिरत असताना,   दिलेल्या पर्यायांपैकी कोहिमा हे भारतातील सर्वात पूर्वेकडील शहर आहे, देशातील सर्वात लवकर सूर्योदयाचे साक्षीदार आहे. म्हणून, पर्याय 4 हे योग्य उत्तर आहे.
  • 82°30'E रेखांश भारतीय प्रमाणवेळ म्हणून घेतले आहे.
    F3 Vinanti Civil Servies 10.08.23 D2

अक्षांश आणि रेखांश Question 5:

भारतातून कोणती अक्षांश रेषा जाते?

  1. मकरवृत्त
  2. विषुववृत्त
  3. कर्कवृत्त
  4. घोडा अक्षांश

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : कर्कवृत्त

Latitude and Longitude Question 5 Detailed Solution

योग्य उत्तर कर्कवृत्त आहे.

  • कर्कवृत्त भारतातून जाते

Key Points 

  • कर्कवृत्त एक काल्पनिक रेषा आहे जी 23.50 अंशांच्या कोनात आहे.
  • हे विषुववृत्ताच्या उत्तरेला आहे, जे भारताच्या मध्यातून जाते.
  • कर्कवृत्ताची 17 देशांमधून जाते.
  • कर्कवृत्ताची भारतातील आठ राज्यांमधून जाते:
    • गुजरात (जसदन)
    • राजस्थान (कालिंजर)
    • मध्य प्रदेश (शाजापूर)
    • छत्तीसगड (सुन्हाट)
    • झारखंड (लोहारदगा)
    • पश्चिम बंगाल (कृष्णनगर)
    • त्रिपुरा (उदयपूर)
    • मिझोराम (चंफाई)

Important Points 

  • कर्कवृत्त दोनदा माही नदी ओलांडते, प्रथम मध्य प्रदेशात तेथून ते राजस्थानकडे वाहत जाते आणि गुजरातमध्ये प्रवेश करते जिथे ते दुसऱ्यांदा कापते.
  • कर्कवृत्ताची सर्वाधिक लांबी मध्य प्रदेशात आहे.
  • कर्कवृत्ताची किमान लांबी राजस्थानमध्ये आहे.

Additional Information 

  • विषुववृत्त :
    • विषुववृत्त ही एक काल्पनिक रेषा आहे जी पृथ्वीवर ध्रुवांपासून समान अंतरावर काढलेली आहे.
    • हे पृथ्वीचे उत्तर आणि दक्षिण गोलार्धात विभाजन करते.
    • हे अक्षांश 0° च्या समांतर बनते.
    • ते 13 देशांमधून जाते.
  • मकरवृत्त - ही दक्षिण गोलार्धातील 23½° S अक्षांशाची रेषा आहे. हे दक्षिण अमेरिका, आफ्रिका आणि ऑस्ट्रेलिया खंडातून जाते.

Top Latitude and Longitude MCQ Objective Questions

पृथ्वीच्या गोलाकार आकारामुळे 180° रेखांशाला काय नाव दिले जाते?

  1. ग्रीनविच रेषा
  2. विषुववृत्त
  3. आंतरराष्ट्रीय वार रेषा
  4. मकरवृत्त

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : आंतरराष्ट्रीय वार रेषा

Latitude and Longitude Question 6 Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर आंतरराष्ट्रीय वार रेषा हे आहे.

  • पृथ्वीच्या गोलाकार आकारामुळे 180° रेखांशाला आंतरराष्ट्रीय वार रेषा हे नाव दिले आहे.

Key Points

  • रेखांश
    • रेखांश हे विषुववृत्ताच्या बाजूने मूळ रेखावृत्तापासून पूर्वेला किंवा पश्चिमेला पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील बिंदूचे कोनीय अंतर आहे.
    • मूळ रेखावृत्त हे एका ध्रुवापासून ते ध्रुवापर्यंतचा अर्धगोलार्ध आहे, जिथून इतर सर्व रेखावृत्ता पूर्वेकडे आणि पश्चिमेकडे 180° पर्यंत पसरतात.
    • 180° रेखांश जे आंतरराष्ट्रीय वार रेखा म्हणून देखील ओळखले जाते ते मूळ रेखावृत्ताच्या अगदी विरुद्ध आहे.
  • आंतरराष्ट्रीय वार रेषा:
    • आंतरराष्ट्रीय वार रेषा (IDL) ही पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील एक काल्पनिक रेषा आहे जी उत्तरेकडून दक्षिण ध्रुवापर्यत जाते आणि दुसर्‍या दिवसापासून दिनदर्शिकेतील एक दिवस निश्चित करते.
    • हे प्रशांत महासागराच्या मध्यभागी सुमारे 180° रेखांश मधून जाते आणि अलेशियान बेटे, फिजी, सामोआ आणि गिल्बर्ट बेटांवर विचलित होते.

Additional Information

  • 0-अंश या अक्षवृत्ताला विषुववृत्त म्हणतात.
  • \(23.5^0S\) या अक्षवृत्ताला मकरवृत्त म्हणतात.
  • \(23.5^0N\) या अक्षवृत्ताला कर्कवृत्त म्हणतात.
  • \(66.5^0N\) या अक्षवृत्ताला आर्कटिक गोलार्ध म्हणतात.
  • \(66.5^0S\) या अक्षवृत्ताला अंटार्क्टिक गोलार्ध म्हणतात.

भारताच्या मध्यातून कोणती अक्षांश रेषा जाते जी देशाच्या हवामानावर परिणाम करते?

  1. विषुववृत्त
  2. मकरवृत्त
  3. कर्कवृत्त
  4. अंटार्क्टिक वृत्त

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : कर्कवृत्त

Latitude and Longitude Question 7 Detailed Solution

Download Solution PDF

कर्कवृत्त हे बरोबर उत्तर आहे.

Key Points

  • कर्कवृत्त भारतातील आठ राज्यांमधून जाते: गुजरात (जसदन), राजस्थान (कालिंजर), मध्य प्रदेश (शाजापूर), छत्तीसगड (सोनहट), झारखंड (लोहरदगा), पश्चिम बंगाल (कृष्णनगर), त्रिपुरा (उदयपूर) आणि मिझोराम (चांफई).
    quesImage4677
  • विषुववृत्ताच्या 23.5 अंश उत्तरेस, पृथ्वीवरील अक्षांशाच्या समांतर कर्कवृत्त आहे.
  • माही नदी ही भारतातील एकमेव नदी आहे जी कर्कवृत्ताला दोनदा कापते, पहिली मध्य प्रदेशात जिथून ती राजस्थानकडे वाहत जाते आणि गुजरातमध्ये प्रवेश करते जिथे ती दुसऱ्यांदा कापते.

Additional Information

विषुववृत्त

  • ही ग्रह किंवा इतर खगोलीय पिंडाच्या मध्यभागी असलेली काल्पनिक रेषा आहे.
  • ते उत्तर ध्रुव आणि दक्षिण ध्रुवाच्या मध्यभागी 0 अंश अक्षांशावर आहे.
  • विषुववृत्त ग्रहाला उत्तर गोलार्ध आणि दक्षिण गोलार्धात विभागतो.

मकरवृत्त

  • हे अक्षांश खगोलीय विषुववृत्ताच्या सूर्यग्रहणाच्या दक्षिणेकडील क्षीणतेशी संबंधित आहे.
  • स्थलीय विषुववृत्ताचे अंदाजे अक्षांश 23°27′ दक्षिण.

अंटार्क्टिक वृत्त

  • अंटार्क्टिक वृत्त, समांतर किंवा पृथ्वीभोवती अक्षांश रेषा, अंदाजे 66°30′ उत्तर वर आहे.

भारताचे प्रमाणवेळ दर्शवणारे रेखावृत्त खालीलपैकी कोणत्या शहरातून जाते?

  1. भोपाळ
  2. विशाखापट्टणम
  3. मिर्झापूर
  4. रायपूर

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : मिर्झापूर

Latitude and Longitude Question 8 Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर मिर्झापूर आहे .

 

  • भारताचे प्रमाणवेळ दर्शवणारे रेखावृत्त उत्तर प्रदेशातील मिर्झापूरमधून जाते.
  • भारताचे प्रमाणवेळ दर्शवणारे रेखावृत्त रेखांश 82 ° 30'E आहे.
  • भारताचे प्रमाणवेळ दर्शवणारे रेखावृत्त उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, ओरिसा आणि आंध्र प्रदेश या राज्यांमधून जाते.
  • लक्षात ठेवण्याची युक्ती- { MACOU - मध्य प्रदेश, आंध्र प्रदेश, छत्तीसगड, ओरिसा आणि उत्तर प्रदेश} 

पुढीलपैकी कोणते अक्षवृत्त भारतातील सर्वाधिक राज्यांमधून जाते?

  1. 20 ° उ अक्षांश
  2. 22 ° उ अक्षांश
  3. 24 ° उ अक्षांश
  4. 26. उ अक्षांश

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : 24 ° उ अक्षांश

Latitude and Longitude Question 9 Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर म्हणजे पर्याय 3 , म्हणजेच 24 ° उ अक्षांश जास्तीत जास्त भारतीय राज्यांमधून जातो.

अक्षांश ज्या राज्यांतून ती जाते
20° उ अक्षांश महाराष्ट्र, छत्तीसगड आणि ओडिशा (3)
22° उ अक्षांश गुजरात, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, ओडिशा आणि पश्चिम बंगाल (5)
24° उ अक्षांश गुजरात, राजस्थान, मध्य प्रदेश, उत्तर प्रदेश, झारखंड, पश्चिम बंगाल, त्रिपुरा आणि मिझोरम ())
26° उ अक्षांश राजस्थान, मध्य प्रदेश, उत्तर प्रदेश, बिहार, पश्चिम बंगाल, आसाम आणि नागालँड (7).

भारताचा मानक मेरिडियन पुढे जातो

  1. 7 राज्ये
  2. 3 राज्ये
  3. 5 राज्ये
  4. 6 राज्ये

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : 5 राज्ये

Latitude and Longitude Question 10 Detailed Solution

Download Solution PDF

बरोबर उत्तर 5 राज्ये आहे. मुख्य मुद्दे

  • भारताचा मानक मेरिडियन 5 राज्यांमधून जातो.
  • भारताचा मानक मेरिडियन 82°30'E आहे.
  • या मेरिडियनची वेळ संपूर्ण देशासाठी प्रमाण वेळ म्हणून घेतली जाते.
  • भारताचा मानक मेरिडियन खालील राज्यांमधून जातो:
    • उत्तर प्रदेश.
    • मध्य प्रदेश.
    • छत्तीसगड.
    • ओरिसा.
    • आंध्र प्रदेश.

अतिरिक्त माहिती

मानक मेरिडियन:

  • 82°30'E रेखांश असलेले भारताचे मानक मेरिडियन उत्तर प्रदेशातील मिर्झापूरमधून जाते आणि संपूर्ण देशासाठी मानक वेळ मानली जाते.
  • स्थानिक सरासरी वेळेचे मानक स्थापित करण्यासाठी सौर वेळ किंवा स्थानिकरित्या निवडलेला मेरिडियन (रेखांश) वापरण्याऐवजी एका विशिष्ट भौगोलिक क्षेत्रातील घड्याळांचे एका मानक वेळेत समक्रमण करणे याला मानक वेळ म्हणतात.
  • प्रत्येक देशात एक मानक मेरिडियन स्थापित केला जातो जेणेकरून तो संपूर्ण देशाचा मध्य रेखांश असेल आणि सर्व देशांमध्ये समान वेळ असेल.

गुजरात ते अरुणाचल प्रदेश पर्यंत अंदाजे कालावधी (तासात) किती आहे?

  1. 1
  2. 1.5
  3. 2
  4. 2.5

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : 2

Latitude and Longitude Question 11 Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर 2 आहे.

  • भारताचा पश्चिमेकडील रेखांश गुजरात राज्यात स्थित आहे.
  • भारताचा पश्चिमेकडील रेखांश 68 ° 7 ′ E वर आहे.
  • भारताचा पूर्व रेखांश अरुणाचल प्रदेश राज्यात आहे.
  • भारताचा पूर्वेकडील रेखांश 97 ° 25 ′ E वर स्थित आहे.
  • दोन सलग रेखांशाचा फरक चार मिनिटे आहे.
  • गुजरात ते अरुणाचल प्रदेशमधील फरक साधारणतः 29 रेखांशाचा आहे.
  • गुजरात ते अरुणाचल प्रदेश मधील फरक =
     \(29\times4=116 \ minutes\)
  • गुजरात ते अरुणाचल प्रदेश पर्यंत अंदाजे वेळेतील अंतर (तासात) २ तास आहे.

खालीलपैकी कोणते अक्षांश भारतामधून जाते?

  1. विषुववृत्त
  2. आर्क्टिक सर्कल
  3. मकरवृत्त
  4. कर्कवृत्त

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : कर्कवृत्त

Latitude and Longitude Question 12 Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर कर्कवृत्त आहे.

  • कर्कवृत्त (ट्रॉपिक ऑफ कॅन्सर ) ही एक काल्पनिक रेषा आहे, जी भारताच्या मध्यभागातून जाते, विषुववृत्ताच्या उत्तरेस 23.50 अंश कोनात आहे.
  • हे 17 राष्ट्रांमधून जात आहे, त्यापैकी एक भारत आहे.
  • भारतात, कर्कवृत्त आठ राज्यांमधून जाते:
    • गुजरात (जसदान), मध्य प्रदेश (शाजापूर), राजस्थान (कालिंजर), त्रिपुरा (उदयपुर), छत्तीसगड (सोनहट), झारखंड (लोहरदगा), पश्चिम बंगाल (कृष्णनगर), आणि मिझोरम (चांपाई).

F1 Uma Ravi 02.08.21 D3

  • माही नदी ही भारतातील एकमेव नदी आहे जी कर्कवृत्ताचे दोनदा भाग करते, प्रथम मध्य प्रदेशात, तेथून राजस्थानकडे जाते आणि दुसऱ्यांदा, जिथून कापले जाते तेथे गुजरातमध्ये पोहोचते.
  • कर्कवृत्त सर्वात जवळचे शहर म्हणजे त्रिपुरामधील उदयपूर.
  • उन्हाळ्याच्या संक्रांतीच्या वेळी कर्कवृत्ताच्या उष्णकटिबंधावरील लंब सूर्यास्त, म्हणजेच 21 जूनला आणि 21 डिसेंबर रोजी, मकरवृत्ताच्या उष्णकटिबंधीय भागात दक्षिणी गोलार्धात असेच घडते.
  • मकरवृत्त उष्णदेशीय भारतातून जात नाही.
  • विषुववृत्त, उष्णकटिबंधीय कर्कवृत्त आणि मकरवृत्त या पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरुन जाणार्‍या तीन काल्पनिक रेषा आहेत. विषुववृत्ताच्या उत्तरेकडील 23.5 वर, कर्कवृत्त आढळते.

भारताच्या उत्तरेकडील बिंदूचे अक्षांश, मिनिटांच्या सर्वात जवळ, ______आहे

  1. 37° 6'
  2. 36° 6'
  3. 39° 6'
  4. 38° 6'

Answer (Detailed Solution Below)

Option 1 : 37° 6'

Latitude and Longitude Question 13 Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर 37° 6' आहे

  • अक्षांश आणि रेखांश हे भौगोलिक निर्देशांक आहेत जे रेषांचे एक पद्धतशीर नेटवर्क प्रदान करतात ज्यावर पृथ्वीच्या पृष्ठभागाच्या विविध वैशिष्ट्यांची स्थिती दर्शविली जाऊ शकते.
  • या निर्देशांकांच्या मदतीने पृथ्वीवरील विविध बिंदूंचे स्थान, अंतर आणि दिशा सहज ठरवता येते.
  • हे अंश (°) मध्ये मोजले जातात कारण ते कोनीय अंतर दर्शवतात.
  • प्रत्येक डिग्री पुढे 60 मिनिटे (') आणि प्रत्येक मिनिट 60 सेकंदात (“) विभागली गेली आहे.
  • भारताची मुख्य भूभाग 8°4'N आणि 37°6'N अक्षांश दरम्यान पसरलेली आहे.
  • भारताच्या सर्वात उत्तरेकडील बिंदूचे अक्षांश, मिनिटांच्या जवळचे 37° 6' आहे.
  • भारताच्या दक्षिणेकडील बिंदूचे अक्षांश, मिनिटांच्या सर्वात जवळ 8°4' आहे.
  • भारताची मुख्य भूभाग 68°7'E आणि 97°25'E रेखांश दरम्यान पसरलेली आहे.
  • विषुववृत्त शून्य अंश अक्षांश दर्शवते.
  • विषुववृत्त हा सर्वात लांब अक्षांश आहे.
  • सर्व अक्षांश विषुववृत्ताला समांतर आहेत.

खालीलपैकी कोणत्या राज्यात कर्कवृत्त आणि भारताचे प्रमाण वेळ रेखावृत्त मिळतात?

  1. मध्य प्रदेश
  2. छत्तीसगड
  3. ओडिसा
  4. झारखंड

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : छत्तीसगड

Latitude and Longitude Question 14 Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर पर्याय 2 आहे म्हणजेच छत्तीसगड.

  • कर्कवृत्त (23˚5' उ. अक्षांश) हे भारताच्या आठ राज्यांतून जाते. ते राज्य राजस्थान, गुजरात, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, झारखंड, पश्चिम बंगाल, त्रिपुरा आणि मिझोरम आहेत.
  • प्रमाण वेळ रेखावृत्त (82˚5' पू. रेखांश) हे भारताच्या पाच राज्यांमधून जाते.  ते राज्य उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, ओडिसा आणि आंध्र प्रदेश आहेत.
  • हे दोन्ही छत्तीसगडमधील कोरिया जिल्ह्यात मिळतात.

भारताचा मानक मेरिडियन काय आहे?

  1. 82 अंश 30' ई
  2. 84 अंश 30' ई
  3. 72 अंश 30' ई
  4. 92 अंश 30' ई

Answer (Detailed Solution Below)

Option 1 : 82 अंश 30' ई

Latitude and Longitude Question 15 Detailed Solution

Download Solution PDF

योग्य उत्तर 82 अंश 30' Nआहे.

Key Points

  • भारताचा मानक मेरिडियन 82°30'E आहे.
  • ती मिर्झापूर (उत्तर प्रदेश) मधून जाते.
  • या मेरिडियनची वेळ संपूर्ण देशासाठी प्रमाण वेळ म्हणून घेतली जाते.
  • भारताचा मानक मेरिडियन खालील राज्यांमधून जातो :
    • उत्तर प्रदेश
    • मध्य प्रदेश
    • छत्तीसगड
    • ओरिसा
    • आंध्र प्रदेश

Additional Information

  • मानक मेरिडियन
    • उत्तर प्रदेशातील मिर्झापूरमधून जाणारा 82°30'E रेखांश असलेला भारताचा मानक मेरिडियन संपूर्ण देशासाठी प्रमाण वेळ मानला जातो.
    • स्थानिक सरासरी वेळेचे मानक स्थापित करण्यासाठी सौर वेळ किंवा स्थानिकरित्या निवडलेला मेरिडियन (रेखांश) वापरण्याऐवजी एका विशिष्ट भौगोलिक क्षेत्रामध्ये घड्याळांचे एका मानक वेळेत समक्रमण करणे म्हणून मानक वेळेला संबोधले जाते.
    • प्रत्येक देशात एक मानक मेरिडियन स्थापित केला जातो जेणेकरून तो संपूर्ण देशाचा मध्य रेखांश असेल आणि सर्व देशात समान वेळ असेल.

Important Points

  • भारतात, गुजरातमधील द्वारका आणि आसाममधील दिब्रुगढच्या स्थानिक वेळेत आम्हाला सुमारे 1 तास आणि 45 मिनिटांचा फरक आढळतो.
Get Free Access Now
Hot Links: teen patti online game teen patti star apk teen patti plus