पेशी विभाजन MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Cell division - मोफत PDF डाउनलोड करा

बरोबर उत्तर द्विविभाजन आहे.

Key Points 

• द्विविभाजन हे अलैंगिक प्रजननाचे एक रूप आहे.
• या प्रक्रियेत, एक सजीव दोन समान भागांमध्ये विभागला जातो.
• प्रत्येक भाग पालकासारखाच नवीन सजीव बनतो.
• ही पद्धत असीमकेंद्रकी जीवांमध्ये जसे की जीवाणू मध्ये सामान्य आहे.
• अनुकूल वातावरणात ही जलद लोकसंख्या वाढ सुनिश्चित करते.
• द्विविभाजन साध्या सूत्रीय पेशीय विभाजनाद्वारे होते.
• द्विविभाजनाने प्रजनन करणाऱ्या जीवांचे उदाहरण म्हणजे अमीबा आणि पॅरामीशियम.

Additional Information 

• पुनर्जनन
  • पुनर्जनन ही अशी प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे सजीव नष्ट झालेल्या किंवा खराब झालेल्या ऊती किंवा शरीराचे भाग बदलतात किंवा पुन्हा तयार करतात.
  • हे तारामासा, सरडे आणि प्लॅनेरिया सारख्या सजीवांमध्ये दिसते.
  • द्विविभाजनाच्या विपरीत, पुनर्जननात उर्वरित भागापासून नवीन ऊतींची निर्मिती समाविष्ट असते.
• बीजाणू निर्मिती
  • बीजाणू निर्मिती ही अलैंगिक प्रजननाची एक पद्धत आहे जिथे एक सजीव बीजाणू तयार करतो जे नवीन व्यक्तींमध्ये विकसित होते.
  • ही पद्धत ही पद्धत कवक, शैवाल आणि काही जीवाणूंमध्ये सामान्य आहे.
  • बीजाणू सामान्यतः कठोर पर्यावरणीय परिस्थितींना प्रतिरोधक असतात.
• कलिकायन
  • कलिकायन ही अलैंगिक प्रजननाची एक पद्धत आहे जिथे जनक सजीवावरील कलिके-पासून एक नवीन सजीव वाढतो.
  • हे यीस्ट आणि हायड्रा सारख्या सजीवांमध्ये आढळते.
  • नवीन सजीव परिपक्व होईपर्यंत जोडलेला राहतो आणि नंतर वेगळा होतो.

बरोबर उत्तर अर्धसूत्रीविभाजन आहे.

Key Points 

• अर्धसूत्रीविभाजन ही एक पेशीविभाजनाची पद्धत आहे जी गुणसूत्राची संख्या निम्मी करते, ज्यामुळे चार जन्य पेशी तयार होतात, प्रत्येक पेशीत जनक पेशीच्या निम्म्या संख्येची गुणसूत्रे असतात.
• ही प्रक्रिया लैंगिक प्रजननासाठी आवश्यक आहे आणि ती जनन पेशीत युग्मक (शुक्राणू आणि अंडी) तयार करण्यासाठी होते.
• अर्धसूत्रीविभाजनात दोन क्रमागत विभाजने असतात: अर्धसूत्रीविभाजन I आणि अर्धसूत्रीविभाजन II, प्रत्येकचे स्वतःचे टप्पे (प्रोफेज, मेटाफेज, अनाफेज आणि टेलोफेज) असतात.
• अर्धसूत्रीविभाजनादरम्यान, समधर्मी गुणसूत्रे जोडली जातात आणि जीन विनिमय नावाच्या प्रक्रियेत अनुवांशिक साहित्याची देवाणघेवाण करतात, ज्यामुळे अनुवांशिक विविधता वाढते.

Additional Information 

• सूत्रीविभाजन:
  • सूत्रीविभाजन ही एक पेशीविभाजनाची पद्धत आहे ज्यामुळे दोन जन्य पेशी तयार होतात, प्रत्येक पेशीत जनक केंद्रकाच्या समान संख्येची आणि प्रकारची गुणसूत्रे असतात.
  • ही प्रक्रिया बहुपेशीय सजीवांमध्ये वाढ, विकास आणि ऊतींच्या दुरुस्तीसाठी जबाबदार आहे.
• असूत्रीविभाजन:
  • असूत्रीविभाजन ही एक साधी पेशीविभाजनाची प्रक्रिया आहे जी सूत्रीविभाजन आणि अर्धसूत्रीविभाजनात दिसणार्‍या सामान्य टप्प्यांशिवाय होते.
  • हे एक थेट विभाजन आहे जिथे केंद्रक आणि पेशीजीवद्रव्य संकुचनाद्वारे विभागले जाते, जे जीवाणूसारख्या साध्या सजीवांमध्ये दिसते.
• द्विविभाजन:
  • द्विविभाजन ही एककोशिक सजीवांमध्ये अलैंगिक प्रजननाची पद्धत आहे, जिथे पेशी दोन समान भागांमध्ये विभागली जाते.
  • हे सामान्यतः असीमकेंद्र्की जसे की जीवाणू  आणि काही एकपेशीय दृश्यकेंद्रकीमध्ये आढळते.
• आनुवंशिक बदल:
  • अर्धसूत्रीविभाजन जीन विनिमय आणि गुणसूत्राचे स्वतंत्र वर्गीकरण यासारख्या प्रक्रियांमधून आनुवंशिक बदलांना योगदान देते.
  • आनुवंशिक बदल प्रजातींच्या उत्क्रांती आणि अनुकूलतेसाठी महत्त्वपूर्ण आहेत.

रुडोल्फ विरशॉ हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• रुडोल्फ विरशॉ हे एक जर्मन वैद्य, मानववंशशास्त्रज्ञ, रोगशास्त्रज्ञ, प्रागैतिहासिक तज्ज्ञ, जीवशास्त्रज्ञ, लेखक, संपादक आणि राजकारणी होते.
• ते सार्वजनिक आरोग्याच्या प्रगतीसाठी आणि त्यांच्या प्रसिद्ध विधानासाठी ओळखले जातात, "ओम्निस सेल्युला ई सेल्युला" ज्याचे भाषांतर "सर्व पेशी पूर्व-अस्तित्वात असलेल्या पेशींपासून निर्माण होतात" असे आहे.
• पेशी सिद्धांतातील विरशॉ यांच्या कार्याने आधुनिक पॅथॉलॉजीचा पाया घातला.
• पेशीय पातळीवर रोग समजून घेण्यात त्यांनी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले होते, त्यामुळे त्यांना आधुनिक वैद्यकशास्त्राच्या संस्थापकांपैकी एक मानले जाते.

Additional Information

• पेशी सिद्धांत:
  • मूळतः 1838-1839 मध्ये मॅथियस श्लायडेन आणि थियोडोर श्वान यांनी प्रस्तावित केले होते.
  • त्यात असे म्हटले आहे की, सर्व सजीव पेशींपासून बनलेले असतात आणि पेशी ही सजीवांमधील रचना आणि कार्याचे मूलभूत एकक असतात.
  • विरशॉ यांनी तिसरा सिद्धांत जोडला की, सर्व पेशी पूर्वअस्तित्वात असलेल्या पेशींपासून निर्माण होतात, ज्यामुळे आधुनिक पेशी सिद्धांत पूर्ण झाला.
• पॅथॉलॉजी:
  • हे रोग किंवा दुखापतीच्या कारणांचा आणि परिणामांचा अभ्यास आहे.
  • विरशॉ यांच्या पॅथॉलॉजीमधील संशोधनामुळे हे समजण्यास मदत झाली की, रोग विशिष्ट पेशींच्या विकृतींमुळे होऊ शकतात.
• सार्वजनिक आरोग्य:
  • सार्वजनिक आरोग्य सुधारणांच्या वकिलीमध्ये विरशॉ हे अग्रणी होते.
  • रोगांचा प्रसार रोखण्यासाठी त्यांनी साफसफाई आणि स्वच्छता सुधारण्याचे काम केले.
• सूक्ष्मदर्शीय पॅथॉलॉजी:
  • ऊती आणि पेशींचा अभ्यास करण्यासाठी विरशॉने सूक्ष्मदर्शकाचा वापर केल्याने पॅथॉलॉजीच्या क्षेत्रात क्रांती घडून आली.
  • या दृष्टिकोनामुळे पेशीय स्तरावर रोग प्रक्रियांचा तपशीलवार अभ्यास करणे शक्य झाले.

बरोबर उत्तर चार आहे.

Key Points 

• अर्धसूत्री विभाजनाच्या वेळी, एक एकल पेशी दोनदा विभागते आणि चार पेशी निर्माण करते.
• या चार पेशींना युग्मक म्हणतात, जे नर प्राण्यांमध्ये शुक्राणू आणि मादी प्राण्यांमध्ये अंडी असतात.
• या प्रत्येक युग्मकात मूळ पेशीच्या गुणसूत्राची संख्या अर्धी असते.
• पिढ्यांमधून प्रजातींच्या गुणसूत्र संख्येचे नियंत्रण करण्यासाठी ही गुणसूत्र संख्येतील घट महत्त्वाची आहे.

Additional Information 

• अर्धसूत्री विभाजनाचे टप्पे:
  • अर्धसूत्री विभाजनात दोन टप्पे असतात: अर्धसूत्री विभाजन I आणि अर्धसूत्री विभाजन II.
  • अर्धसूत्री विभाजन I मध्ये पूर्वावस्था I, मध्यावस्था I, पश्चावस्था I आणि अंत्यावस्था I समाविष्ट आहेत.
  • अर्धसूत्री विभाजन II मध्ये पूर्वावस्था II, मध्यावस्था II, पश्चावस्था  II आणि अंत्यावस्था II समाविष्ट आहेत.
• आनुवंशिक भिन्नता:
  • जीन विनिमय आणि स्वतंत्र व्यवस्थापन यासारख्या प्रक्रियांमधून अर्धसूत्री विभाजन आनुवंशिक भिन्नता वाढवते.
  • जीन विनिमय पूर्वावस्था I दरम्यान होते, जिथे समजातीय गुणसूत्रे आनुवंशिक सामग्रीची देवाणघेवाण करतात.
• गुणसूत्र संख्या:
  • मानवांमध्ये 46 गुणसूत्रे असतात, जी अर्धसूत्री विभाजनाद्वारे युग्मकांमध्ये 23 गुणसूत्रांपर्यंत कमी होतात.
  • जेव्हा निषेचन होते, तेव्हा युग्मजामध्ये गुणसूत्र संख्या 46 पर्यंत पुनर्संचयित होते.
• अर्धसूत्री विभाजनातील त्रुटी:
  • अर्धसूत्री विभाजनातील त्रुटी डाउन संलक्षण सारख्या आनुवंशिक विकारांना कारणीभूत ठरू शकते, जे गुणसूत्र 21 च्या अतिरिक्त प्रतीमुळे होते.
  • या त्रुटी बहुधा अविसंधीकरणामुळे होतात, जिथे गुणसूत्र योग्यरित्या वेगळे होण्यास अपयशी ठरतात.

बरोबर उत्तर रायझोपस आहे.

Key Points 

• रायझोपस ही सामान्य कवक प्रजाती आहे जी  बीजाणू निर्मितीद्वारे पुनरुत्पादन करू शकते.
• ते मुख्यतः कुजणाऱ्या कार्बनी पदार्थांमध्ये आणि मातीमध्ये आढळते, जिथे ते विघटन प्रक्रियेत महत्त्वाची भूमिका बजावते.
• रायझोपस प्रजाती स्पोरँजिया तयार करतात, ही अशी रचना आहे जी बीजाणू तयार करते आणि मुक्त करते.
• हे बीजाणू अलैंगिक पुनरुत्पादक एकक आहेत जे हवेत पसरू शकतात आणि योग्य परिस्थितीत अंकुरित होतात.

Additional Information 

• बीजाणू निर्मिती
  • हे कवक, जीवाणू आणि काही वनस्पतींमध्ये दिसून येणारी अलैंगिक पुनरुत्पादनाची पद्धत आहे.
  • बीजाणू सामान्यतः एकपेशीय असतात आणि निषेचन न करता नवीन जीवात विकसित होऊ शकतात.
  • ते सामान्यतः अतिशय पर्यावरणीय परिस्थितींना प्रतिरोधक असतात, सजीवांच्या टिकाव आणि प्रसाराच्या मदतीला असतात.
• कवक पुनरुत्पादन
  • कवक लैंगिक आणि अलैंगिक दोन्ही प्रकारे पुनरुत्पादन करू शकतात.
  • अलैंगिक पुनरुत्पादन बहुधा बीजाणू निर्मिती, कलिकायन किंवा विखंडनाद्वारे होते.
  • लैंगिक पुनरुत्पादनात विशेष पुनरुत्पादक पेशींचे संलयन समाविष्ट असते.
• बीजाणू तयार करणाऱ्या सजीवांची उदाहरणे
  • रायझोपस व्यतिरिक्त, इतर बीजाणू तयार करणारे कवकामध्ये अ‍ॅस्पर्जिलस आणि पेनिसीलियम समाविष्ट आहेत.
  • काही जीवाणू, जसे की बॅसिलस आणि क्लॉस्ट्रिडियम, देखील बीजाणू तयार करतात.
• बीजाणूंचे महत्त्व
  • बीजाणू कवकाचे जीवनचक्र आणि प्रसारात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.
  • ते विविध अनुप्रयोगांमध्ये वापरले जातात, ज्यामध्ये अन्न उत्पादन, प्रतिजैविके आणि जैव किटकनाशके समाविष्ट आहेत.

संकल्पना:

• पेशी हे जीवनाचे मूलभूत एकक आहे. पूर्व अस्तित्वातील पेशींमधून जीवन अस्तित्वात येते. पेशी वाढतात आणि विविध प्रकारचे जीवनाचे रूप तयार करण्यासाठी पटीने वाढतात, पेशींची वाढ आणि त्यांचा गुणाकार या प्रक्रियेस पेशी विभाजन म्हणतात.
• पेशी विभाजन तीन प्रकारचे आहेत:

1. सूत्री विभाजन - समविभाजन, कायिक सूत्रीविभाजन (अलैंगिक) पेशींमध्ये होते.
2. अर्धसूत्री विभाजन - रिडक्शनल विभागणी, लिंग पेशींमध्ये आढळते.
3. असूत्री विभाजन - थेट प्रकारची विभागणी, आदिकेंद्रकांमध्ये आढळते.

• अर्धसूत्री विभाजन आणखी दोन टप्प्यात विभागले जाते - अर्धसूत्री विभाजन I आणि अर्धसूत्री विभाजन II

स्पष्टीकरण:

• अर्धसूत्री विभाजन I च्या पूर्वावस्था I मध्ये 5 उप-चरण आहेत
• तनूसूत्रता, युग्मसूत्रता, स्थूलसूत्रता, व्दिसूत्रता, अपगतीता.
• युग्मसूत्रतेच्या टप्प्याला समरचनात्मक गुणसूत्रांच्या जोडीने वैशिष्ट्यीकृत केले आहे ज्याला 'वियुग्मन' म्हणतात.
• समरचनात्मक गुणसूत्रांच्या जोड्यांना द्वियुज म्हणतात.
• समरचनात्मक गुणसूत्रांमध्ये सायनॅप्टोनीमल कॉम्प्लेक्स नावाची रचना विकसित होते. ही त्रिपक्षीय रचना आहे म्हणजेच ती डीएनए आणि प्रथिनेच्या 3 जाड रेषांनी बनलेली आहे.

• तनूसूत्रता: तनूसूत्रतेदरम्यान, क्रोमेटिन गुणसूत्रे संघनित करतात. या टप्प्यात गुणसूत्रे सर्वात लांब आणि पातळ असतात.
• स्थूलसूत्रता: विनिमयाने हा टप्पा दर्शविला जातो. समरचनात्मक गुणसूत्रांचे असहचारी गुणसूत्र त्यांच्या अनुवांशिक भागांची देवाणघेवाण करतात.
• मध्यावस्था I: पेशीच्या मध्यभागी मध्यवस्था पट्टी जोडलेल्या गुणसूत्रांच्या संरेखनेद्वारे दर्शविलेले अर्धसूत्री विभाजनाची पहिली मध्यवस्था, जो अर्धसूत्री विभाजन I च्या परिणामी दोन कन्या पेशींमध्ये गुणसूत्रांच्या दोन पूर्ण प्रती उपस्थित असल्याचे सुनिश्चित करते.

संकल्पना:

• पेशी विभाजन ही अशी प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे एक परिपक्व पेशी विभक्त होते आणि 2 समान जन्य पेशी तयार करतात जे अनेक वैशिष्ट्यांसह पैतृक पेशीसारखे असतात.
• पेशींच्या पुनरुत्पादनादरम्यान 2 प्रक्रिया होतात.
• पेशींची वाढ: पेशींच्या विविध घटकांचे संश्लेषण आणि द्विगुणनाचा कालावधी.
• पेशी विभाजन: जेव्हा परिपक्व पेशी दोन पेशींमध्ये विभागली जाते तेव्हा ही प्रक्रिया असते.
• पेशी चक्र 2 चरणांमध्ये पूर्ण होते:

1. आंतरप्रावस्था
2. एम-फेज / विभाजित अवस्था

स्पष्टीकरण:

• एम-फेज किंवा सूत्री विभाजन पुढील 4 उप-चरणांमध्ये विभागले गेले आहे:

1. पूर्वावस्था
2. मध्यावस्था
3. पश्चावस्था
4. अंत्यावस्था

• मध्यावस्थेचे वैशिष्ट्यीकृतः
• केंद्रक आवेष्टनाचे संपूर्ण विघटन, म्हणून गुणसूत्र संपूर्ण पेशीद्रव्यामध्ये पसरलेले असतात.
• गुणसूत्रांचे संक्षेपण पूर्ण करणे, म्हणून गुणसूत्र स्पष्टपणे दृश्यमान असतात आणि त्यांचे आकारविज्ञान उत्तम प्रकारे अभ्यासले जाते.
• तर्कुतंतु तयार होतात आणि गुणसूत्रबिंदू बिंबावर गुणसूत्रांशी जोडले जातात.
• गुणसूत्र विषुववृत्तावर स्वत: ला संरेखित करतात.

संकल्पना:

• संकल्पना:

• पेशी विभाजन ही अशी प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे एक परिपक्व पेशी विभक्त होते आणि 2 समान जन्य पेशी तयार करतात जे अनेक वैशिष्ट्यांसह पैतृक पेशीसारखे असतात.
• पेशींच्या पुनरुत्पादनादरम्यान 2 प्रक्रिया होतात.
• पेशींची वाढ: पेशींच्या विविध घटकांचे संश्लेषण आणि द्विगुणनाचा कालावधी.
• पेशी विभाजन: जेव्हा परिपक्व पेशी दोन पेशींमध्ये विभागली जाते तेव्हा ही प्रक्रिया असते.
• पेशी चक्र 2 चरणांमध्ये पूर्ण होते:

1. आंतरप्रावस्था
2. एम-फेज / विभाजित अवस्था

स्पष्टीकरण:

• आंतरप्रावस्था हा पेशी विभाजनातील शेवटच्या कालावधीपासून पुढील पेशी विभाजनाच्या सुरूवातीचा कालावधी असतो.
• पेशी चक्राच्या एकूण वेळेच्या जवळपास 95% वेळ आंतरप्रावस्था घेतात.
• आंतरप्रावस्थेदरम्यान पेशी पुढील विभाजनासाठी स्वतःला तयार करतात, त्या आकाराने वाढतात. तर आंतरप्रावस्थेमध्ये पेशी सर्वात जास्त चयापचय क्रियाशील असतात.
• आंतरप्रावस्था 3 टप्प्यात विभागलेली आहे:

1. G1 टप्पा/ सूत्री विभाजनानंतरचा/ प्री-डीएनए संश्लेषित टप्पा / पहिला अंतर टप्पा
2. S-टप्पा/ संश्लेषित टप्पा
3. G2-टप्पा/ सूत्री विभाजनाआधीचा/ संश्लेषनानंतरचा टप्पा / द्वितीय अंतर टप्पा.

• पूर्वी आंतरप्रावस्था ही पेशी चक्रातील विश्राम प्रावस्था मानली जात होती, परंतु अलिकडच्या अभ्यासात असे दिसून आले आहे की पुढील टप्प्यातील तयारीसाठी पेशी या टप्प्यात सर्वात जास्त सक्रिय आहे, म्हणून त्यास विश्राम प्रावस्था म्हणता येणार नाही, त्याऐवजी त्याला तयारीची प्रावस्था म्हणतात.

• एम-फेज / विभाजित अवस्था टप्प्यात चार उप-चरण आहेत: पूर्वावस्था, मध्यावस्था, पश्चावस्था, अंत्यावस्था

योग्य उत्तर पर्याय 2 म्हणजेच सायटोकायनिन आहे.

योग्य उत्तर मेटाफेस आहे.

मुख्य मुद्दे

• माइटोसिस हा एक प्रकारचा पेशीविभाजन आहे ज्यामध्ये एक पेशी (आई) विभाजित होऊन दोन अनुवांशिकदृष्ट्या एकसारख्या नवीन पेशी (मुली) तयार होतात.
• माइटोसिस हा सेल सायकलच्या विभाजन प्रक्रियेचा टप्पा आहे ज्यामध्ये सेलच्या न्यूक्लियसचा डीएनए गुणसूत्रांच्या दोन समान संचामध्ये विभागला जातो.
• माइटोटिक डिव्हिजन हे यीस्ट सारख्या एकल-पेशी युकेरियोट्ससाठी पुनरुत्पादनाचे एक साधन आहे , जे लोकसंख्येमध्ये नवीन व्यक्तींना योगदान देते.
• मायटोसिसचे टप्पे :
• इंटरफेस :
  • सेल डिव्हिजनच्या तयारीमध्ये, सेलमधील डीएनएची प्रतिकृती तयार केली जाते, परिणामी गुणसूत्रांचे दोन समान पूर्ण संच तयार होतात.
  • दोन सेन्ट्रोसोम्स , प्रत्येकामध्ये सेंट्रीओलची जोडी असते, केंद्रकाबाहेर स्थित असतात आणि पेशी विभाजनासाठी आवश्यक असतात.
  • इंटरफेस दरम्यान या सेन्ट्रोसोम्समधून मायक्रोट्यूब्यूल्स विस्तारतात.
• प्रॉफेस :
  • सूक्ष्मदर्शकाखाली, क्रोमोसोम्स स्पष्टपणे दृश्यमान असलेल्या X-आकाराच्या रचनांमध्ये घनरूप होतात.
  • प्रत्येक गुणसूत्र दोन भगिनी क्रोमेटिड्सपासून बनलेले असते, त्या प्रत्येकामध्ये समान अनुवांशिक सामग्री असते.
  • क्रोमोसोम जोडले जातात जेणेकरून गुणसूत्र 1 च्या दोन्ही प्रती एकत्र असतील आणि पुढे.
  • सेलमधील न्यूक्लियसभोवतीचा पडदा प्रोफेसच्या शेवटी विरघळतो, गुणसूत्रांना मुक्त करतो.
  • माइटोटिक स्पिंडल , जे मायक्रोट्यूब्यूल्स आणि इतर प्रथिने बनलेले असते, सेलमध्ये पसरते आणि विरुद्ध ध्रुवावर जाताना सेंट्रीओल्स जोडते.
• मेटाफेस :
  • सेलच्या विषुववृत्तावर क्रोमोसोम अगदी शेवटपासून शेवटपर्यंत रांगेत असतात.
  • माइटोटिक स्पिंडल थ्रेड्स सेन्ट्रीओल्सपासून विस्तारित आहेत, जे आता सेलच्या विरोधी ध्रुवांवर आहेत.
  • सिस्टर क्रोमेटिड्स माइटोटिक स्पिंडल थ्रेड्सने जोडलेले असतात.
• ॲनाफेस :
  • माइटोटिक स्पिंडल नंतर सिस्टर क्रोमॅटिड्सला वेगळे खेचते, एक क्रोमॅटिड एका ध्रुवाकडे आणि दुसरा क्रोमॅटिड विरुद्ध ध्रुवाकडे खेचते.
• टेलोफेस :
  • प्रत्येक पेशीच्या ध्रुवावर गुणसूत्रांची एक संपूर्ण जोडी जमते.
  • दोन नवीन केंद्रके तयार करण्यासाठी, गुणसूत्रांच्या प्रत्येक संचाभोवती एक पडदा तयार होतो.
  • एकल-पेशी नंतर मध्यभागी चिमटे काढते, दोन कन्या पेशींमध्ये विभक्त होते, प्रत्येक केंद्रक आणि गुणसूत्रांचा संपूर्ण संच असतो. सायटोकिनेसिस हे या प्रक्रियेचे नाव आहे.

योग्य उत्तर 4 आहे.

Key Points

• अर्धसूत्री विभाजन ही एक पद्धत आहे ज्यामध्ये एकल पेशी दोन वेळा विभागून चार पेशी तयार करतात ज्यात अनुवांशिक आकडेवारीच्या अर्ध्या मूळ प्रमाणात असते.
• गुणसूत्र जोड्या मोबाइलच्या मध्यभागी (विषुववृत्त) बाजूने प्रत्येक फरकाच्या अनुषंगाने रांगेत येतात.
• अर्धसूत्री विभाजन 4 अगुणित पेशी तयार करते. सूत्री विभाजन 2 द्विगुणित पेशी तयार करते.

Additional Information

• अर्धसूत्री विभाजनाचा हेतू युग्मक किंवा संभोग पेशींचा पुरवठा करणे आहे.
• अर्धसूत्री विभाजन हे आदिम जंतू पेशींच्या आत अनुक्रमे स्त्रिया आणि पुरुषांच्या अंडकोष आणि अंडाशयात घडते.
• अर्धसूत्री विभाजनाची पद्धत ऑस्कर हर्टविग यांनी 1870 च्या मध्यात प्रथम परिभाषित केली.

योग्य उत्तर म्हणजे मेयोसिस.

• मेयोसिस हा पेशीविभागाचा एक प्रकार आहे ज्यामध्ये एकल पेशी दोन वेळा विभागून 4 मुली पेशी तयार करते.
• प्रक्रियेनंतर गुणसूत्रांची संख्या अर्ध्यावर कमी झाल्यामुळे मेयोसिसला डिक्शनल विभाजन असेही म्हणतात.
• मेयोसिस लैंगिक पेशींमध्ये उद्भवतो आणि हॅप्लॉइड युग्मक (क्रोमोजोम्सचा एक संच असलेली पेशी) तयार होतो.
• 1 पुरुष लैंगिक पेशी 4 पुरुष युग्मक तयार करण्यासाठी मीओटिकली विभाजित करते आणि ते सर्व कार्यशील असतात.
• तर 1 महिला लैंगिक पेशी 4 मादी गेमेट्स (अंडी) तयार करण्यासाठी मीओटिकली विभाजित करते.
  • वनस्पती या युग्मक 3 भ्रष्ट आणि फक्त एक कार्यक्षम राहते.
• झयगोट नर आणि मादी युग्मकाच्या संयोगाने बनली आहे, ही प्रक्रिया सिनग्मी म्हणून ओळखली जाते.

योग्य उत्तर प्रसार आहे.

Key Points:

• एक आवश्यक यंत्रणा ज्याद्वारे सेलमध्ये वायूंची देवाणघेवाण होते ती म्हणजे प्रसार.
• एकाग्रता दाबातील फरक हा मुख्यतः या प्रक्रियेवर नियंत्रण ठेवतो.
• परिणामी, वायू जास्त एकाग्रतेच्या ठिकाणाहून कमी एकाग्रतेच्या ठिकाणी बदलतात.
• वनस्पतींच्या पेशींमध्ये प्रसार होण्याची मुख्य वेळ प्रकाशसंश्लेषणादरम्यान असते जेव्हा कार्बन डायऑक्साइड पानावरील रंध्रातून वनस्पतींच्या पेशींमध्ये पसरतो.

Additional Information:

• परासरण:
  • ऑस्मोसिस म्हणजे नैसर्गिकरीत्या होणारी शुद्ध हालचाल किंवा विद्राव्य रेणूंची झिल्लीद्वारे होणारी निव्वळ हालचाल किंवा प्रसरण ही निवडकपणे झिरपण्यायोग्य, अशा दिशेत आहे जी उच्च पाण्याच्या संभाव्यतेच्या प्रदेशापासून (कमी विद्राव्य एकाग्रतेचा प्रदेश) दोन्ही बाजूंच्या विद्राव्य एकाग्रतेमध्ये समतोल राखते. कमी पाण्याच्या क्षमतेचा प्रदेश (उच्च विद्राव्य एकाग्रतेचा प्रदेश)
• पेशीय भक्षण:.
  • एक प्रक्रिया ज्याद्वारे पेशी त्यांच्या पडद्यासह परकीय सामग्री घेतात, त्याला पेशीय भक्षण म्हणतात.
• शोषण:
  • शोषून घेतलेल्या पदार्थाचे रेणू, अणू आणि आयन माध्यमाच्या मोठ्या टप्प्यात जातात, जे घन, द्रव किंवा वायू असू शकतात.
  • रासायनिक किंवा भौतिक घटनेला शोषण म्हणतात.
  • शोषण ही अशी प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे काहीतरी पूर्णपणे दुसऱ्या पदार्थात विरघळते.

बरोबर उत्तर 2 आहे. मुख्य मुद्दे

• सेल डिव्हिजन ही प्रक्रिया आहे ज्याद्वारे पालक सेल दोन किंवा अधिक कन्या पेशींमध्ये विभागतो.
• सेल डिव्हिजन सहसा मोठ्या सेल सायकलचा भाग म्हणून होते.
• एककोशिकीय जीवांमध्ये, पेशी विभाजन हे पुनरुत्पादनाचे साधन आहे; बहुपेशीय जीवांमध्ये, ते ऊतकांची वाढ आणि देखभाल करण्याचे साधन आहे.
• पेशी विभाजनाचे 2 मुख्य प्रकार आहेत.
  • माइटोसिस :
    • बहुतेक वेळा जेव्हा लोक पेशी विभाजनाचा संदर्भ घेतात, तेव्हा त्यांचा अर्थ मायटोसिस होतो, शरीराच्या नवीन पेशी बनवण्याची प्रक्रिया.
  • मेयोसिस :
    • हा पेशी विभाजनाचा प्रकार आहे ज्यामुळे अंडी आणि शुक्राणू पेशी तयार होतात.

अतिरिक्त माहिती

योग्य उत्तर सूत्री विभाजन हे  आहे.

सूत्री विभाजन-

• हा पेशी चक्राचा सर्वात नाट्यमय कालावधी आहे.
• सूत्री विभाजन म्हणजे जनक पेशीचे दोन समान जन्य पेशींमध्ये विभाजन करणे, प्रत्येक केंद्रकामध्ये समान प्रमाणात DNA, समान संख्या आणि गुणसूत्रांचा प्रकार आणि मूळ पेशी सारखीच आनुवंशिकता असते. म्हणून, त्याला समतुल्य विभाजन असेही म्हणतात.
• म्हणजेच, जन्य पेशी (वंशज) आणि मातृ पेशी (जनक) मधील गुणसूत्र संख्या समान होते.
• सूत्री विभाजन खालील चार अवस्थांमध्ये विभागलेले आहे-
  • पूर्वावस्था-
    • हा टप्पा गुणसूत्र सामग्रीच्या संक्षेपणाच्या आरंभासाठी ओळखला जातो.
    • या क्रोमॅटिनचे संक्षेपण उलगडत जाते आणि शेवटी, ताराकेंद्र प्राणी पेशीच्या विरुद्ध ध्रुवाकडे जाऊ लागते.
  • मध्यावस्था-
    • क्रोमोसोम पेशीच्या पेशीद्रव्यामधून पसरतात आणि ते सर्वात लहान आणि जाड दिसतात.
  • पश्चावस्था-
    • हा सर्वात कमी कालावधीचा टप्पा म्हणून ओळखला जातो.
    • या टप्प्याच्या सुरूवातीस, गुणसूत्रांचे विभाजन होते.
  • अंत्यावस्था-
    • हा एक लांब आणि गुंतागुंतीचा टप्पा मानला जातो.
    • या टप्प्यात, स्पिंडल तंतू नाहीसे होतात.

Additional Information 

अर्धसूत्री विभाजन-

• अर्धसूत्री विभाजन ही अशी घटना आहे जी लैंगिक पुनरुत्पादनाच्या प्रक्रियेचा समावेश असलेल्या कोणत्याही जीवन चक्रात घडते.
• लैंगिक पुनरुत्पादनाद्वारे संतती निर्मितीमध्ये दोन गेमेट्सचे संलयन समाविष्ट असते.
• अशाप्रकारे, मेयोसिस हे पेशी विभाजनाचे विशेष स्वरूप म्हणून ओळखले जाते जे गुणसूत्र संख्या अशा प्रकारे कमी करते की प्रत्येक कन्या केंद्रकांना प्रत्येक प्रकारच्या गुणसूत्राचा एकच संच (म्हणजे माता आणि पितृत्व) प्राप्त होतो.