Question
Download Solution PDFखालीलपैकी कोणते अयोग्य आहे/आहेत?
1. कर्वे समिती, MSME क्षेत्राशी संबंधित आहे.
2. सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग विकास (MSME) अधिनियम, 2006 नुसार सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांचे (MSME) दोन उद्योगांमध्ये वर्गीकरण केले गेले आहे.
3. लघुउद्योग म्हणजे ज्यामध्ये संयंत्र आणि यंत्रसामग्रीमध्ये गुंतवणूक पंचवीस लाख रुपयांपेक्षा जास्त आहे; परंतु दहा कोटी रुपयांपेक्षा जास्त नाही.
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFकेवळ 1 आणि 3 हे योग्य उत्तर आहे.
Key Points
- 1955 साली, कर्वे समिती नावाच्या ग्राम व लघुउद्योग समितीने ग्रामीण विकासाला चालना देण्यासाठी लघुउद्योगांचा वापर करण्याची शक्यता नमूद केली.
- म्हणून, विधान 1 अयोग्य आहे.
- एखाद्या घटकाच्या मालमत्तेवर कमाल गुंतवणूक करण्यास परवानगी, अशी 'लघु उद्योगा'ची व्याख्या केली जाते.
- काळाच्या ओघात ही मर्यादा बदलली आहे. 1950 मध्ये, एक लघुउद्योग घटक होता, ज्याची कमाल गुंतवणूक पाच लाख रुपयांची होती.
- असे मानले जात होते की लघु उद्योग अधिक ‘श्रमिक-केंद्रित’ आहेत म्हणजेच ते मोठ्या प्रमाणात उद्योगांपेक्षा अधिक कामगार वापरतात, म्हणूनच जास्त रोजगार निर्माण करतात.
- लघुउद्योग हे अधिक 'श्रमप्रधान' असतात, म्हणजेच ते मोठ्या उद्योगांपेक्षा जास्त श्रम वापरतात, त्यामुळे अधिक रोजगार निर्मिती होते, असे मानले जात होते.
- त्यासाठी अनेक उत्पादनांचे उत्पादन लघुउद्योगासाठी राखीव ठेवण्यात आले होते; युनिट्सची वस्तू तयार करण्याची क्षमता हा या आरक्षणाचा निकष होता.
- त्यांना अल्प उत्पादन शुल्क आणि कमी व्याजदराने बँक कर्ज अशा सवलतीही देण्यात आल्या होत्या.
Important Points
- सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग विकास (MSME) अधिनियम, 2006 नुसार सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांचे (MSME) दोन उद्योगांमध्ये वर्गीकरण केले गेले आहे. म्हणून, विधान 2 योग्य आहे.
- ते पुढीलप्रमाणे:
- उत्पादन उद्योग
- सेवा उद्योग
सेवा उद्योग | संयंत्र आणि यंत्रसामग्रीमधील गुंतवणूक | उपकरणांमधील गुंतवणूक |
---|---|---|
सूक्ष्म उद्योग | पंचवीस लाख रुपयांपेक्षा कमी | दहा लाख रुपयांपेक्षा कमी |
लघु उद्योग | पंचवीस लाख रुपयांपेक्षा जास्त पण पाच कोटींपेक्षा कमी. म्हणून, विधान 3 योग्य नाही. | दहा लाख रुपयांपेक्षा जास्त पण दोन कोटी रुपयांपेक्षा कमी |
मध्यम उद्योग | पाच कोटींपेक्षा जास्त पण दहा कोटींपेक्षा कमी | दोन कोटी रुपयांपेक्षा जास्त पण पाच कोटी रुपयांपेक्षा कमी |
Last updated on Jun 18, 2025
-> The UPSC CDS 2 Registration Date has been extended at upsconline.gov.in. for 453 vacancies.
-> Candidates can now apply online till 20th June 2025.
-> The CDS 2 Exam will be held on 14th September 2025.
-> Attempt UPSC CDS Free Mock Test to boost your score.
-> The selection process includes Written Examination, SSB Interview, Document Verification, and Medical Examination.
-> Refer to the CDS Previous Year Papers to enhance your preparation.