खालीलपैकी कोणते सर्वात तीव्र आम्ल आहे?

 

संकल्पना:

संयुगांची आम्लता:

• संयुगांच्या आम्लाची तीव्रता त्यांच्या हायड्रोजन आयन दान करण्याच्या क्षमतेद्वारे निश्चित केली जाते.
• हायड्रोजनचे जितके आयनची मिळु शकतात तितके जास्त ते आम्ल तीव्र आहे.
• संयुगांचा आम्ल प्रोटॉन सामान्यत: इलेक्ट्रोनगेटिव्ह अणूशी जोडलेला असतो
• आम्लतेची तीव्रता आणि त्यांची स्थिती संरुपणावरून मोठ्या प्रमाणात प्रभावित होते.(आम्लाच्या एका रेणूपासून विचरणाने जितकेH+ आयन मिळूशकतात ती संख्या म्हणजे त्या आम्लाची आम्लारिधर्मता होय)

आम्ल तीव्रतेवर  परिणाम करणारे घटक-

• संयोगी बेसची स्थिरता-
  • जर नकारात्मक शुल्क संयुग्म तळामध्ये अनुनाद स्थिर असेल तर कंपाऊंड ज्या संयोगी बेसचा आकार स्थानिक झाला आहे त्या तुलनेत कंपाऊंड जास्तअम्लीय आहे .
• इलेक्ट्रोनॅगेटिव्ह घटक किंवा एफ, सीएल, बीआर सारखे गट मी प्रेरक इलेक्ट्रॉन मागे घेण्याचे (-I) द्वारे आम्लता  वाढवते.
  • पर्यायक कार्बोक्साइल ग्रुपच्या जितक्या जवळ असेल तितका त्याचा प्रभाव जास्त असेल 
• इलेक्ट्रॉन देणगी गट जसे की -OR, -Me, -Et, NH2 or –NR, OH,इत्यादी + R आणि + Iप्रभावाद्वारे आम्लता कमी करते.
• NO 2 , -CF 3, -COOH, -CN सारख्या इलेक्ट्रॉन माघार घेणार्‍या गटांमुळे –R प्रभावाद्वारे आम्लता वाढते .
• -R प्रभावाची सामर्थ्य क्रम आहेः - NO2>-CN>-SO2>-CHO>-CO>COOCOR>-COOR>-COOH>-CONH2>-COO-
• + आर परिणामाची सामर्थ्य क्रम आहे O->-NH2>-OR>-NHCOR>-OCOR>-F>-Cl>-Br>-I
• sp2 कार्बनला जोडलेले हायड्रोजन sp3 कार्बनला जास्त अ‍ॅसिडिक हायड्रोजन जोडलेले आहे.
  • आम्लता ऑर्डर sp2 > sp3 आहे .

स्पष्टीकरण:

• फेनॉल निसर्गाने आम्ल असते कारण ते आम्ल आम्ल प्रोटॉन सहजतेने मुक्त करते आणि संयुग्म बेस देखील अनुनाद स्थिर असतो .

आणि :

• जेव्हा क्लोराईड गट पॅरा पोझिशनवर सादर केला जातो तेव्हा त्याचा वलयाच्या दिशेने -आय प्रभाव पडतो. तसेच, + आर प्रभाव ऑर्थो आणि पॅरा स्थानांवर कार्य करतात.
• आम्हाला माहित आहे की- आय चा वर्चस्व राखत आहे आणि म्हणूनच ते फिनॉलची संपूर्ण आम्लता वाढविण्यात मदत करते.
• पण, नाइट्रो -आर परिणाम क्लोरोफेनोल्सपेक्षा अधिक क्लोरीन बनवणे नायट्रो फिनोल च्या -आय.

यांच्यात तुलना

  आणि

• ऑर्थो नायट्रोफेनॉलच्या बाबतीत, नकारात्मक चार्ज नायट्रो ग्रुपच्या -आर द्वारे डिकोलाइज केले जाते.

• परंतु -आर मेटा नायट्रोफेनॉलच्या बाबतीत कार्य करत नाही आणि म्हणून ऑर्थो नायट्रोफेनॉलपेक्षा ते कमी आम्ल असते.

यांच्यात तुलना

  आणि:

• ऑर्थो नायट्रोफेनॉलमध्ये इंट्रामोलिक्युलर एच बाँडिंग अस्तित्वात आहे जे प्रोटॉनचे प्रकाशन अधिक करतेकठीण

म्हणून सर्वात अम्लीय संयुग आहे .