Question
Download Solution PDFखालील विधाने विचारात घ्या:
विधान-I: उष्णकटिबंधीय वर्षावनातील माती पोषक तत्वांनी समृद्ध असते.
विधान-II: उष्णकटिबंधीय वर्षावनाचे उच्च तापमान आणि आर्द्रतेमुळे जमिनीतील मृत सेंद्रिय पदार्थ लवकर कुजतात.
वरील विधानांच्या संदर्भात खालीलपैकी कोणते योग्य आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFउष्णकटिबंधीय वर्षावन:
- उष्णकटिबंधीय पर्जन्यवन मुख्यतः 23.5°N (कर्कवृत्त) आणि 23.5°S (मकरवृत्त) - उष्णकटिबंधीय अक्षांशादरम्यान स्थित आहेत.
- उष्णकटिबंधीय वर्षावन मध्य आणि दक्षिण अमेरिका, पश्चिम आणि मध्य आफ्रिका, पश्चिम भारत, आग्नेय आशिया, न्यू गिनी बेट आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये आढळतात.
- उष्णकटिबंधीय वर्षावन त्यांच्या हरित वनस्पती आणि उच्च जैवविविधतेसाठी प्रसिद्ध आहेत. तथापि, या परिसंस्थेतील पोषक तत्वे मोठ्या प्रमाणावर मातीच्या ऐवजी सजीवांमध्येच असतात.
- उष्णकटिबंधीय वर्षावनांमध्ये पोषक चक्र खूप वेगवान आहे. जेव्हा एखादा जीव मरतो, तेव्हा उच्च तापमान आणि आर्द्रतेमुळे मृत सेंद्रिय पदार्थ त्वरीत विघटित होतात, पोषक तत्वे पुन्हा परिसंस्थेत उत्सर्जित करतात जेथे ते वनस्पती आणि इतर जीव वेगाने शोषून घेतात.
- अशा प्रकारे, माती स्वतःच पोषक तत्वांमध्ये कमी असते कारण ते जमा होण्याइतपत वेळ जमिनीत राहत नाही. म्हणून, विधान (I) अयोग्य आहे
- उष्णकटिबंधीय वर्षावनांचे उच्च तापमान आणि आर्द्रता मृत सेंद्रिय पदार्थांचे जलद विघटन करण्यास प्रोत्साहन देते.
- उष्णता आणि ओलावा जिवाणू आणि बुरशी सारख्या विघटन करणाऱ्यांच्या प्रक्रियांना गती देतात. म्हणून, विधान (II) योग्य आहे
- हे जीव मृत वनस्पती आणि प्राण्यांची सामग्रीचे विघटन करतात, त्वरीत त्यांच्या पोषक तत्वांचा पुन्हा परिसंस्थेत पुनर्वापर करतात.
- तथापि, आधी सांगितल्याप्रमाणे, ही पोषक द्रव्ये सजीवांकडून त्वरेने शोषली जातात, ज्यामुळे ते जमिनीत जमा होण्यास प्रतिबंध होतो.
Last updated on Jul 3, 2025
-> UPSC Mains 2025 Exam Date is approaching! The Mains Exam will be conducted from 22 August, 2025 onwards over 05 days!
-> Check the Daily Headlines for 3rd July UPSC Current Affairs.
-> UPSC Launched PRATIBHA Setu Portal to connect aspirants who did not make it to the final merit list of various UPSC Exams, with top-tier employers.
-> The UPSC CSE Prelims and IFS Prelims result has been released @upsc.gov.in on 11 June, 2025. Check UPSC Prelims Result 2025 and UPSC IFS Result 2025.
-> UPSC Launches New Online Portal upsconline.nic.in. Check OTR Registration Process.
-> Check UPSC Prelims 2025 Exam Analysis and UPSC Prelims 2025 Question Paper for GS Paper 1 & CSAT.
-> Calculate your Prelims score using the UPSC Marks Calculator.
-> Go through the UPSC Previous Year Papers and UPSC Civil Services Test Series to enhance your preparation