शास्त्रीय भारतीय तर्कानुसार, अनुमानामध्ये (अंदाज) समाविष्ट असलेल्या पायऱ्यांचा योग्य क्रम काय आहे?

भारतीय तत्त्वज्ञानात, अनुमान म्हणजे ज्ञान (मान) जे आपल्याला इतर ज्ञानानंतर मिळते. चिन्हाच्या ज्ञानातून, आपल्याला ती वस्तू असलेल्या वस्तूचे ज्ञान मिळते. म्हणून, अनुमान म्हणजे प्रत्यक्ष (सर्व प्रामणांमध्ये सर्वोच्च) च्या आधी असलेले ज्ञान.

न्याय हा पाच-सदस्य अनुमानावर विश्वास ठेवतो:

1. प्रतिज्ञा (प्रबंध): हा प्रबंध स्थापित केला जातो, जो विधान करतो. म्हणजे ज्याद्वारे काहीतरी सिद्ध होते. उदाहरणार्थ, 'टेकडी अग्निमय आहे'.
2. हेतू (कारण): ते विधानाचे कारण सांगतात. उदाहरणार्थ, ‘कारण टेकडीवर धूर आहे’.
3. उदहारण (उदाहरणार्थ): हे एक सार्वभौमिक प्रस्ताव आहे जे कारण आणि अनाकलनीय पूर्वसूचना यांच्यातील अपरिवर्तनीय संगमता दर्शवते. उदाहरणार्थ, ‘जेव्हा धूर असतो, तिथे आग असते, उदाहरणार्थ, स्वयंपाकघर'.
4. उपनय (अनुप्रयोग): हे एका विशिष्ट उदाहरणासाठी सार्वत्रिक प्रस्तावाचा वापर आहे. उदाहरणार्थ, ‘टेकडी धूरमय आहे’.
5. निगम (निष्कर्ष): हा आधीच्या सदस्यांकडून काढलेला निष्कर्ष आहे. उदाहरणार्थ, 'म्हणून, टेकडी अग्निमय आहे'.

सर्व पाच सदस्य स्पष्ट प्रस्ताव आहेत.

म्हणून, अनुमानामध्ये (अंदाज) सामील असलेल्या पायऱ्यांचा योग्य क्रम म्हणजे प्रतिज्ञा, हेतू, उदहारण, उपनय, निगमन.