Question
Download Solution PDFभारतीय राज्यघटनेची कोणती अनुसूची केंद्र, राज्य आणि समवर्ती सूचींशी संबंधित आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFसातवी हे योग्य उत्तर आहे.
Key Points
- भारतीय राज्यघटनेची सातवी अनुसूची केंद्र सरकार आणि राज्यांमधील अधिकारांच्या विभाजनाशी संबंधित आहे.
- त्यात केंद्र सूची, राज्य सूची आणि समवर्ती सूची समाविष्ट आहे.
- केंद्र सूची:
- यामध्ये अशा विषयांचा समावेश आहे ज्यावर फक्त केंद्र सरकार कायदे करू शकते.
- हे विषय संरक्षण, अणुऊर्जा, परराष्ट्र व्यवहार, युद्ध आणि शांतता, बँकिंग, रेल्वे इत्यादी राष्ट्रीय बाबींशी संबंधित आहेत.
- या सूचीत सध्या 100 घटक (मूळतः 97) आहेत.
- राज्य सूची:
- ज्या विषयांवर फक्त राज्य सरकार कायदे करू शकते अशा विषयांचा यात समावेश आहे.
- हे विषय स्थानिक किंवा प्रादेशिक हिताचे आहेत, जसे की पोलीस, शेती, तुरुंग, सार्वजनिक आरोग्य इ.
- या सूचीत सध्या 61 घटक (मूळतः 66) आहेत.
- समवर्ती सूची:
- यामध्ये केंद्र आणि राज्य सरकार दोन्ही कायदे करू शकतात अशा विषयांचा समावेश आहे.
- या विषयांना देशभरात एकसमानता आवश्यक असू शकते परंतु स्थानिक लवचिकता देखील आवश्यक आहे, जसे की दिवाळखोरी आणि दिवाळखोरी, विवाह आणि घटस्फोट, दिवाळखोरी आणि दिवाळखोरी, शिक्षण इ.
- या सूचीत सध्या 52 घटक (मूळतः 47) आहेत.
Additional Information
- पहिली अनुसूची:
- ही अनुसूची भारतातील ग्रामीण स्थानिक स्वराज्य प्रणाली पंचायतींचे अधिकार, हुकमत आणि जबाबदाऱ्यांशी संबंधित आहे.
- ही 1992 मध्ये 73 व्या दुरुस्तीद्वारे जोडली गेली.
- नववी अनुसूची:
- ही अनुसूची 1951 मध्ये पहिल्या दुरुस्तीद्वारे जोडली गेली.
- त्यात जमीन सुधारणा आणि जमीनदारी व्यवस्थेचे उच्चाटन यासंबंधी राज्य विधानमंडळाचे कायदे आणि नियम समाविष्ट आहेत.
- पाचवी अनुसूची:
- ही अनुसूची आसाम, मेघालय, त्रिपुरा आणि मिझोरम व्यतिरिक्त इतर राज्यांमधील अनुसूचित क्षेत्रे आणि अनुसूचित जमातींच्या प्रशासन आणि नियंत्रणाशी संबंधित आहे.
Last updated on Jun 26, 2025
-> The Staff Selection Commission has released the SSC GD 2025 Answer Key on 26th June 2025 on the official website.
-> The SSC GD Notification 2026 will be released in October 2025 and the exam will be scheduled in the month of January and February 2026.
-> The SSC GD Merit List is expected to be released soon by the end of April 2025.
-> Previously SSC GD Vacancy was increased for Constable(GD) in CAPFs, SSF, Rifleman (GD) in Assam Rifles and Sepoy in NCB Examination, 2025.
-> Now the total number of vacancy is 53,690. Previously, SSC GD 2025 Notification was released for 39481 Vacancies.
-> The SSC GD Constable written exam was held on 4th, 5th, 6th, 7th, 10th, 11th, 12th, 13th, 17th, 18th, 19th, 20th, 21st and 25th February 2025.
-> The selection process includes CBT, PET/PST, Medical Examination, and Document Verification.
-> The candidates who will be appearing for the 2026 cycle in the exam must attempt the SSC GD Constable Previous Year Papers. Also, attempt SSC GD Constable Mock Tests.