कॅरोल गिलिगन यांनी टीका केली की लॉरेन्स कोहलबर्गचा नैतिक विकासाचा सिद्धांत स्त्रीविषयक नैतिकतेचे अवमूल्यन करतो ज्यावर जोर दिला जातो -

लॉरेन्स कोहलबर्ग या अमेरिकन मानसशास्त्रज्ञाने नैतिक विकासाचा सिद्धांत मांडला आहे. त्यांनी त्यांच्या सिद्धांतामध्ये नैतिक विकासाचा पद्धतशीर अभ्यास केला आहे ज्याचे वर्गीकरण 3 स्तरांमध्ये (पूर्व-पारंपारिक, परंपरागत, उत्तर-पारंपरिक) आणि 6 टप्प्यात केले आहे.

• कॅरोल गिलिगन ही कोहलबर्गच्या संशोधन सहाय्यकांपैकी एक होती. तिचा असा विश्वास होता की कोहलबर्गचा सिद्धांत स्त्रियांच्या विरोधात जन्मजात पक्षपाती होता. गिलिगन हा एक महत्त्वाचा मानसशास्त्रज्ञ आहे जो लिंग भिन्नता आणि विशिष्ट नैतिक समस्यांवर लक्ष केंद्रित करतो.
• गिलिगनला असे वाटले की स्त्रिया कोहलबर्गने विकसित केलेल्या विकासाच्या समान तीन टप्प्यांतून जातात, परंतु नैतिक मुद्द्यांवर भिन्न दृष्टीकोन असल्यामुळे स्त्रिया नैतिक प्रश्नांवर पुरुषांपेक्षा वेगळ्या पद्धतीने तर्क करतात.

Key Points

• लॉरेन्स कोहलबर्गच्या नैतिक विकासाच्या सिद्धांताच्या समालोचनासाठी कॅरोल गिलिगन प्रसिद्ध आहेत. नैतिक विकासावरील गिलिगनचे कार्य सामाजिक परस्परसंवाद आणि नातेसंबंधांद्वारे स्त्रियांच्या नैतिकतेवर कसा प्रभाव पडतो यावर लक्ष केंद्रित करते.
• त्यांनी असा युक्तिवाद केला की पुरुष आणि स्त्रिया यांच्यातील फरक हे सामाजिक प्रभाव आणि लैंगिक परिस्थितीचे उत्पादन आहे. ती यावर जोर देते की पुरुषांच्या तुलनेत स्त्रियांच्या विचारसरणीचे अनेकदा कमी मूल्य समजले जाते.
• गिलिगनच्या मते, नैतिक विकासाबद्दल स्त्रियांच्या दृष्टिकोनामध्ये काळजी घेणे समाविष्ट आहे जे मानवी नातेसंबंधांवर त्याचा परिणाम दर्शविते ज्याला तिने "काळजीची नैतिकता" म्हणून संबोधले.
• पुरुष "न्यायाची नैतिकता" ला प्राधान्य देतात जेथे नैतिकता अमूर्त तत्त्वे आणि नियमांवर केंद्रित असते जी प्रत्येकासाठी समानपणे लागू केली जाऊ शकते. दरम्यान, स्त्रिया "काळजीची नैतिकता" प्राधान्य देतात, जेथे नैतिकता परस्पर संबंधांवर केंद्रित असते आणि नैतिक निर्णय एखाद्या समस्येच्या संदर्भावर आधारित असतो.

म्हणूनच, हे स्पष्ट आहे की कॅरोल गिलिगन यांनी टीका केली की लॉरेन्स कोहलबर्गचा नैतिक विकासाचा सिद्धांत स्त्रीविषयक नैतिकतेचे अवमूल्यन करतो जो काळजीच्या नैतिकतेवर भर देतो.