द्विभाषिक-कक्ष्यायाम्

This question was previously asked in
CTET Sept 2014 Paper 1 (L - I/II: Hindi/English/Sanskrit) (Hinglish Solution)
View all CTET Papers >
  1. अध्यापकः/अध्यापिका छात्राणां भाषया एव वदति।
  2. अध्यापकः/अध्यापिका छात्राणां भाषया एवञ्च लक्ष्यभाषया वदति।
  3. अध्यापकः/अध्यापिका केवलं लक्ष्यभाषया वदति।
  4. कक्ष्यायां छात्राः समानभाषया वदन्ति।

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : अध्यापकः/अध्यापिका छात्राणां भाषया एवञ्च लक्ष्यभाषया वदति।
Free
CTET CT 1: TET CDP (Development)
10 Qs. 10 Marks 8 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

प्रश्न अनुवाद -द्विभाषिक कक्षा में 

स्पष्टीकरण - द्विभाषिक कक्षा में अध्यापक तथा अध्यापिका छात्रों की भाषा में तथा उद्देश भाषा में भी बोलते है।

द्विभाषिक कक्षा​ -

उपर्युक्त विवेचन में कक्षाओं की उस वास्तविकता के बारे में कथन किया है जहाँ छात्र-छात्राओं की मातृभाषा और विद्यालय की भाषा समान नहीं होती तथा एक से अधिक भाषावाले छात्र इकठ्ठा पढ़ते है। ऐसी परिस्थितियों को अक्सर चुनौतीपूर्ण माना जाता है। द्विभाषिकता के माध्यम से भाषा की कक्षा में सभी छात्र-छात्राओं को एक साथ आसानी से सिखाया जा सकता है।

द्विभाषिक कक्षा​ का क्षेत्र मातृभाषा शिक्षा और द्वितीय भाषा शिक्षा का मध्यवर्ती क्षेत्र है।

द्वितीय भाषा शिक्षण में मात्र एक अन्य भाषा का शिक्षण एक निश्चित पाठ्यक्रम के साथ निर्धारित घंटों में किया जाता है। उदाहरण के लिए स्पेनिश अथवा फेंच भाषी क्षेत्र के प्रयोक्ता के लिए अगर हम अंगरेजी को द्वितीय भाषा के रूप में पढ़ाएं तो यह द्वितीय भाषा शिक्षण होगा। इसी प्रकार अगर हम हिंदीभाषी क्षेत्र में अंगरेजी को मात्र एक विषय के रूप में पढ़ाएं और उस विषय को एक निर्धारित घंटे के साथ पाठ्यक्रम में रखें, तो वह द्वितीय भाषा शिक्षण कहा जाएगा। ऐसी स्थिति में स्कूल या विद्यालय में पढ़ाए जाने वाले अन्य विषय किसी अन्य माध्यम भाषा से पढ़ाए जाते हैं।

तथा अध्यापक तथा अध्यापिका अधिगम के लिए उद्देश भाषा तथा समस्या का समाधान करने के लिए तथा कक्षा में वार्तालाप करने के लिए आदि स्व-भाषा का उपयोग करते हैं। अत: विषय वस्तु को जानने के लिए  कक्षा में द्विभाषा का प्रयोग किया जाता है   

Additional Information

  • अध्यापकः/अध्यापिका छात्राणां भाषया एव वदति - अध्यापक तथा अध्यापिका छात्रों की भाषा में ही बोलते है।
  • अध्यापकः/अध्यापिका केवलं लक्ष्यभाषया वदति - अध्यापक तथा अध्यापिका केवल उद्देश भाषा में बोलते है।
  • कक्ष्यायां छात्राः समानभाषया वदन्ति - कक्षा में छात्र समान भाषा में ही बोलते हैं।

Latest CTET Updates

Last updated on Apr 30, 2025

-> The CTET 2025 Notification (July) is expected to be released anytime soon.

-> The CTET Exam Date 2025 will also be released along with the notification.

-> CTET Registration Link will be available on ctet.nic.in.

-> CTET is a national-level exam conducted by the CBSE to determine the eligibility of prospective teachers.  

-> Candidates can appear for CTET Paper I for teaching posts of classes 1-5, while they can appear for CTET Paper 2 for teaching posts of classes 6-8.

-> Prepare for the exam with CTET Previous Year Papers and CTET Test Series for Papers I &II.

More भाषा के विविध रूप Questions

Hot Links: teen patti bliss teen patti gold online teen patti master old version teen patti master 2025 real cash teen patti