मातृभाषाशिक्षणस्य ज्ञानोद्देश्येषु निम्नलिखितेषु किं नास्ति?

This question was previously asked in
CTET Dec 2018 Paper 2 Maths & Science (L - I/II: Hindi/English/Sanskrit)
View all CTET Papers >
  1. भाषातत्त्वानां पर्याप्तज्ञानम्
  2. विषयवस्तुनः ज्ञानार्जनम्
  3. उच्चारणस्य ज्ञानार्जनम्
  4. भाषायां विभिन्नप्रकाराणां लेखनानां विषयक-ज्ञानार्जनम्

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : उच्चारणस्य ज्ञानार्जनम्
Free
CTET CT 1: TET CDP (Development)
10 Qs. 10 Marks 8 Mins

Detailed Solution

Download Solution PDF

प्रश्न का हिन्दी अनुवाद:- मातृभाषा शिक्षण के ज्ञानोद्देश्यों में निम्नलिखित में से क्या नहीं है?

स्पष्टीकरण:- वह बोली या भाषा जो बच्चे को माँ के मुख से सुनाई देती है या घर, परिवार या क्षेत्र में बोली जाती है, मातृभाषा कहलाती है। मातृभाषा, वह बोली या भाषा है जिसे हम सर्वप्रथम सीखते हैं। 

Important Points

मातृभाषा शिक्षण के अनेक उद्देश्य होते हैं-

सामान्य उद्देश्य:-

  • बाल आत्माभिव्यक्ति का विकास करना।
  • बालक के व्यक्तिगत गुणों का विकास करना।
  • उनमें ग्राह्य शक्ति का विकास करना।
  • उनकी रचनात्मक तथा सृजनात्मक शक्ति का विकास करना।
  • बालक के लिखने, पढने तथा शुद्ध उच्चारण का विकास करना।
  • भाषा का साहित्यिक रूप से विकास करना।
  • शब्द भण्डार में वृद्धि करना।

विशेष उद्देश्य:-

  1. ज्ञानात्मक उद्देश्य:- साहित्य से संबन्धित भाषा तत्त्व का पर्याप्त ज्ञान होना
  2. कौशलात्मक उद्देश्य:- भाषा कौशलों से संबन्धित ज्ञान को कहते हैं।
  3. सृजनात्मक उद्देश्य:- सृजनशीलतामें प्रोत्साहन देना।
  4. अभिवृत्यात्मक उद्देश्य:- पाठ्यक्रम के साथ साहित्यिक आयोजनों से संबन्धित विकास करना।

 अतः स्पष्ट है कि मातृभाषा शिक्षण के ज्ञानोद्देश्यों में भाषातत्त्वानां पर्याप्तज्ञानम्, विषयवस्तुनः ज्ञानार्जनम् और भाषायां विभिन्नप्रकाराणां लेखनानां विषयक-ज्ञानार्जनम् सभी सम्मिलित है केवल उच्चारणस्य ज्ञानार्जनम् ज्ञानात्मक उद्देश्य नहीं है।

Latest CTET Updates

Last updated on Apr 30, 2025

-> The CTET 2025 Notification (July) is expected to be released anytime soon.

-> The CTET Exam Date 2025 will also be released along with the notification.

-> CTET Registration Link will be available on ctet.nic.in.

-> CTET is a national-level exam conducted by the CBSE to determine the eligibility of prospective teachers.  

-> Candidates can appear for CTET Paper I for teaching posts of classes 1-5, while they can appear for CTET Paper 2 for teaching posts of classes 6-8.

-> Prepare for the exam with CTET Previous Year Papers and CTET Test Series for Papers I &II.

More भाषा के विविध रूप Questions

Hot Links: teen patti diya teen patti - 3patti cards game teen patti real cash apk teen patti gold real cash teen patti fun