11 नोव्हेंबर 2024 रोजी भारताचे 51 वे मुख्य न्यायाधीश कोण झाले?

बरोबर उत्तर न्यायमूर्ती संजीव खन्ना आहे.

Key Points 

• 11 नोव्हेंबर 2024 रोजी न्यायमूर्ती संजीव खन्ना हे भारताचे 51 वे मुख्य न्यायाधीश झाले.
• त्यांनी न्यायमूर्ती डी. वाय. चंद्रचूड यांचे स्थान घेतले, जे भारताचे 50 वे मुख्य न्यायाधीश होते.
• 18 जानेवारी 2019 रोजी न्यायमूर्ती खन्ना यांची भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशपदी नियुक्ती झाली.
• त्यांनी पूर्वी दिल्ली उच्च न्यायालयात न्यायाधीश म्हणून काम केले आहे.
• न्यायपालिकेत त्यांच्या कारकिर्दीत विविध ऐतिहासिक निकालांमध्ये त्यांचे महत्त्वपूर्ण योगदान आहे.

Additional Information 

• भारताचे मुख्य न्यायाधीश (सीजेआय) ची भूमिका
  • भारताचे मुख्य न्यायाधीश हे भारतीय न्यायव्यवस्थेचे सर्वोच्च अधिकारी आणि भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाचे प्रमुख आहेत.
  • महत्त्वाच्या कायदेशीर बाबी हाताळण्यासाठी खटल्यांचे वाटप आणि संवैधानिक खंडपीठांची नियुक्ती करण्याची जबाबदारी त्यांच्यावर असते.
  • ते न्यायव्यवस्थेचे स्वातंत्र्य आणि अखंडता राखण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.
• भारतातील न्यायिक नियुक्त्या
  • संविधानाच्या अनुच्छेद 124 अन्वये भारताचे राष्ट्रपती CJI सह सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांची नियुक्ती करतात.
  • नियुक्ती प्रक्रियेत न्यायपालिकेशी, विशेषतः निर्वाचक प्रणालीशी सल्लामसलत केली जाते, ज्यामध्ये CJI आणि सर्वोच्च न्यायालयाचे चार ज्येष्ठ न्यायाधीश असतात, 
• महत्त्वाचे ऐतिहासिक निकाल
  • न्यायमूर्ती संजीव खन्ना हे मूलभूत अधिकार, प्रशासकीय कायदा आणि सामाजिक न्यायाशी संबंधित अशा अनेक महत्त्वपूर्ण निकालांचा भाग राहिले आहेत.
  • त्यांच्या न्यायिक तत्त्वज्ञानावर घटनात्मक मूल्यांचे संरक्षण आणि कायद्याचे राज्य यावर भर आहे.
• भारताच्या मुख्य न्यायाधीशांचा कार्यकाळ
  •  CJI चा कार्यकाळ सामान्यतः थोडा असतो, तो भारताच्या संविधानानुसार 65 वर्ष वयापर्यंत असतो.
  • थोड्या काळासाठी असली तरी, CJI ची भूमिका देशाच्या कायदेशीर परिस्थितीचे आकार देण्यात महत्त्वपूर्ण आहे.