Question
Download Solution PDFमृदेची धूप खालीलपैकी कोणत्या प्रक्रियेत सर्वात कमी दृश्यमान असते?
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर स्तर अपक्षरण हे आहे.
Key Points
- मृदेची धूप ही स्तर अपक्षरण प्रक्रियेत सर्वात कमी दृश्यमान असते.
- पावसाच्या थेंबामुळे मृदेचा सर्वात वरील थर एकसमान प्रमाणामध्ये वाहून जाण्याच्या प्रक्रियेला स्तर अपक्षरण असे म्हणतात.
- या प्रक्रियेला मुसळधार पाऊस कारणीभूत ठरतो.
- ही प्रक्रिया समतल भूमीवर आणि नांगरलेल्या शेतामध्ये मुसळधार पर्जन्यानंतर घडते, याद्वारे होणारी मृदेची धूप सहजासहजी लक्षात येत नाही. मृदेची ही धूप अतिशय हानिकारक असते कारण याद्वारे सुपीक आणि बारीक मृदेचा ऱ्हास होतो.
Additional Information
- ओहोळी धूप आणि घळी अपक्षरण:
- मृदेचे मोठ्या प्रमाणात स्तर अपक्षरण झाल्यानंतर लागवडीखालील जमिनीवर अंगुलिप्रमाणे ओहोळी निर्माण होतात, या क्रियेस ओहोळी धूप असे म्हणतात.
- या ओहोळी दरवर्षी निर्मित होतात. निर्मितीप्रक्रिये दरम्यान या गुळगुळीत होतात.
- प्रत्येक वर्षी या ओहीळींच्या संख्येत क्रमशः वृद्धी होऊन त्या रुंद आणि खोल होतात.
- भूपृष्ठावरील मृदा प्रवाहित होणाऱ्या पाण्यासोबत मिसळून निस्सारण नलिकेत वाहून जाते, या क्रियेस घळी अपक्षरण म्हणतात.
- ओहीळींच्या आकारात वाढ होऊन घळींची निर्मिती होते.
- घळींची निर्मिती झाल्यानंतर, अभिशिर अपक्षरण किंवा जमीन खचून घळीचा विस्तार होत राहतो.
- घळींचा मोठ्या क्षेत्रात विस्तार झाल्याने दुर्भूमि निर्माण होतात (चंबळचे घळीयुक्त क्षेत्र)
- अभिशिर अपक्षरणाच्या परिणामी जेव्हा घळीच्या तळाचे अपक्षरण होते तेव्हा हा तळ आणखी खोल होऊन त्याचा विस्तार होतो आणि घळीयुक्त भूमीची निर्मिती होते.
- घळीची खोली 30 मीटरपर्यंत वाढू शकते.
- भूस्खलन
- भूस्खलन आणि भूखंड उताराच्या अस्थिरतेमुळे जगाच्या अनेक भागांमध्ये समस्या निर्माण होतात.
- भूस्खलन हे प्रामुख्याने अनेक भूगर्भीय प्रक्रियांचे मिश्रण असते ज्यामध्ये विस्तृत क्षेत्रात भूखंड उतार खचणे, दरड कोसळणे आणि भूस्खलनामुळे झालेल्या पडझडीच्या अवशेषांचा प्रवाह यांसारख्या भौतिक घटकांचा समावेश होतो.
- या भू-हालचाली तटीय क्षेत्रात, उपतटीय क्षेत्रात किंवा उपतटीय क्षेत्राच्या दूरील प्रदेशात होऊ शकतात.
- जमिनीच्या स्थिरतेवर परिणाम करून भूस्खलनास कारणीभूत ठरणाऱ्या घटकांमध्ये सर्वात प्रमुख घटक हा गुरुत्वाकर्षण बल आहे.
- सामान्यतः, भूस्खलनाची पार्श्वभूमी अधःपृष्ठामध्ये निर्मित झालेली असते.
- पण, वास्तविक भूस्खलन सुरू होण्याआधी त्याला एखाद्या प्रवर्तक घटनेची आवश्यक असते. भूस्खलनाचे मुख्य कारण आणि भूस्खलन प्रवर्तक ओळखणे शक्य असते.
Last updated on Jul 9, 2025
-> The SSC CGL Notification 2025 for the Combined Graduate Level Examination has been officially released on the SSC's new portal – www.ssc.gov.in.
-> Bihar Police Admit Card 2025 Out at csbc.bihar.gov.in
-> This year, the Staff Selection Commission (SSC) has announced approximately 14,582 vacancies for various Group B and C posts across government departments.
-> The SSC CGL Tier 1 exam is scheduled to take place from 13th to 30th August 2025.
-> Aspirants should visit ssc.gov.in 2025 regularly for updates and ensure timely submission of the CGL exam form.
-> Candidates can refer to the CGL syllabus for a better understanding of the exam structure and pattern.
-> The CGL Eligibility is a bachelor’s degree in any discipline.
-> Candidates selected through the SSC CGL exam will receive an attractive salary. Learn more about the SSC CGL Salary Structure.
-> Attempt SSC CGL Free English Mock Test and SSC CGL Current Affairs Mock Test.
-> The AP DSC Answer Key 2025 has been released on its official website.
-> The UP ECCE Educator 2025 Notification has been released for 8800 Posts.